‘Meisje met dood vogeltje’
Weet je nog van den anderen keer,
Van de pijn die onbekend was:
Hoe diep doorschrijnde ’t eerste zeer
Toen je aan geen zeer gewend was?
Nu stak opeens een vreemde kou
Tot heel in je hart je lijf door,
Die ’t vogeltje dat je troosten wou,
In je bevende vingertjes stijf vroor…
Wij deden ons best met woord en daad
Ook ons ging ’t net als het jou ging:
Een mensch gaat slecht met zichzelf te raad
Van zijn eersten stap tot zijn trouwring.
Wij werden gewaarschuwd voor en na
Tegen leed dat meer dan een traan nam –
Wij leerden alleen bij eigen schâ
De dingen waar het op aankwam.
Want leven is overleven, kind:
Opkomen uit slaap, leed, doodspijn.
En pas ervaring bate vindt
Bij ’t even flikkerend noodsein…
Doe maar als had je niets gehoord!
En leef naar eigen wijsheid.
Daar is niets ergers dan kindermoord
Op den langen weg naar de grijsheid.
P.C. Boutens
Uit: Tusschenspelen. L.J.C. Boucher, Den Haag, 1942.
‘En écoutant Schumann (Khnopff, Brussel)’
Met ogen dicht vermoedelijk. Haar hand
die haar gezicht tot het profiel verhult
is van het luisteren veel meer vervuld
tot schelp gewelfd; horen werd buitenkant –
dan onder ’t donker haar haar hoofd. Zij spant
zich in. Muziek, die droefheid van geduld…
Gerommel in haar maag geeft zij de schuld
dat hem een woord ontluistert: muzikant.
Zichtbaar (voor ons) de vingers van wie speelt,
handen, manchetten, wil zoals de toetsen
achter haar rug. – Er zijn. Bestaat dat wel?
en droomt weg naar een ongehoorde bel.
Met schrik ziet zij: het zilver is vergeeld.
Morgen de meid zeggen het eerst te poetsen.
C.O. Jellema
Uit: De toren van Snelson, Querido, Amsterdam, 1983.
Serre chaud
Ô serre au milieu des forêts!
Et vos portes à jamais closes!
Et tout ce qu’il y a sous votre coupole!
Et sous mon âme en vos analogies!
Les pensées d’une princesse qui a faim,
L’ennui d’un matelot dans le désert,
Une musique de cuivre aux fenêtres des incurables.
Allez aux angles les plus tièdes!
On dirait une femme évanouie un jour de moisson;
Il y a des postillons dans la cour de l’hospice;
Au loin, passe un chasseur d’élans, devenu infirmier.
Examinez au clair de lune!
(Oh rien n’y est à sa place!)
On dirait une folle devant les juges,
Un navire de guerre à pleines voiles sur un canal,
Des oiseaux de nuit sur des ly
Un glas vers midi,
(Là-bas sous ces cloches!)
Une étape de malades dans la prairie,
Une odeur d’éther un jour de soleil.
Mon Dieu! Mon Dieu! quand aurons-nous la pluie,
Et la neige et le vent dans la serre!
Maurice Maeterlinck
Broeikas
O kweekkas te midden van de wouden!
En uw deuren voor immer dicht!
En al wat broeit onder uw koepel!
En onder mijn ziel in uw gelijkenissen!
De gedachten van een hongerende prinses,
De weerzin van een matroos in de woestijn,
Kopermuziek langs ramen van ongeneeslijken.
Ga naar de zwoelste hoeken!
Je denkt aan een vrouw die op een oogstdag bezwijm
Er staan postiljons op het binnenhof van het gasthuis;
Ver weg een elandenjager die nu verpleger is.
Kijk scherp toe bij maneschijn
(Ach, niets is er op zijn plaats!)
Je denkt aan een zottin voor de rechters,
Een oorlogsschip met bolle zeilen op een vaart,
Nachtvogels op lelies,
Een doodsklok ’s middags,
(Ginds onder die stolpen!)
Een halte voor zieken op de weide,
Een geur van ether op een zonnige dag.
God! God! Wanneer krijgen we regen,
En sneeuw en wind in de broeikas!
(vertaald door Stefaan van den Bremt)
Graag zou ik boven lege oceanen regen zijn
Ver heen
Mocht ik in het hart van het holst
van donkerste dagen te lijf gaan, achter
al het uiterwaardse, een stuk of wat
verlaten kusten onder razende luchten
waar albatrossen op hun wieken naar
andere planeten worden weggeblazen –
graag zou ik boven lege oceanen regen zijn
op reusachtige hoeven, zinnentuimel van
tempeest, het stormend paard dat louter
water is, uiteenvalt in geschuimbek –
zocht ik bij voorkeur echter diepten
die geen daglicht velen, omtrent een
steenworp van d’onoorbaar gloeiende
kern; daar zal betijen wat mij jaagt.
Anneke Brassinga
Uit: Ontij, De Bezige Bij, Amsterdam, 2010.
Zelfportret met ezelskaakbeen
Lang wachtte hij in een feestzaal waar de regen door het
dakgebinte druppelde,
lang meende hij de stem te horen van de liefste die hem zocht,
hem, een man door kou voltooid.
Maar niemand kwam. Wat was en is, schuift
ls een ezelskaakbeen in de jongste dag
om er ontbloot en onderzocht te worden; iemand heeft
zich niet zo bij elkaar dan dat hij, zonder struikelen
en steeds het woord herhalend dat hij zocht,
een naam waarvoor geen uitgang bestaat –
de zaal verlaat.
Peter Ghyssaert
Uit: Ezelskaakbeen, Atlas, Amsterdam, 2011.
Wat ik mijzelf graag voorhoud
4
Gisteren bakte ik twee eieren voor mezelf
en gooide de dooiers weg. Ik wilde een gezond persoon zijn.
Ik kwam iemand tegen die zei dat ze in de krant stond.
Ik wilde weten waarom, maar eerst wilde ik warme handen.
Ik wilde met mijn handen in mijn haar zijn, waar ze al waren.
Ik wilde naar de supermarkt rennen vlak voordat hij dicht zou gaan
en vragen of ik morgen terug moest komen.
Hier is de manier waarop ik mijn glas vasthoud
en hier de manier waarop ik een ei bak: ik laat iets weg,
maar ik kan door alle bomen het bos zien,
omdat ik achter alles iets verzin.
Ik kan doen alsof buiten mijn raam de zee begint,
wat in zekere zin waar is, nu ik langzaam naar de rivier toe loop.
Lieke Marsman
Uit: Wat ik mijzelf graag voorhoud, Van Oorschot, Amsterdam, 2010.
Over het verlangen naar een sigaret
Voor Rutger Kopland
Al heel ons leven komt een mens daarginder
In een Zuiden langzaam en reusachtig
Uit zijn bed, hij neemt een bad, trekt traag
Zijn degelijkste kleren aan, zoekt kalm
En zwijgend al zijn reisgoed en papieren
Bij elkaar, omhelst zijn vrouw en belt
Zijn baas, vertelt hem ons verlangen, zegt
Zijn werk op en begeeft zich altijd ginder
In een Zuiden langzaam en reusachtig
Naar de deur, hij pakt de klink en gaat
Op weg, hij gaat en gaat, heel ver, altijd
Van ver is iemand kalm en zwijgend onderweg
Naar ons, met in zijn reusachtige mond
Een woord, het enige woord, het enige antwoord
Op onze vraag, de enige vraag, de vraag
Der vragen, de hemelhoge, hemelsbrede vraag
Die wij niet kennen, heel ons leven pennen.
Leonard Nolens
Uit: Zeg aan de kinderen dat wij niet deugen, Querido, Amsterdam, 2011.
Hoe verder…
Hoe verder van haar laatste eisprong,
eind twintigste eeuw, des te minder
ik haar ken, mijn reisgenoot.
Steeds minder vat ook op de zondagmiddag
eind maart negentien achtenzeventig,
dertig jaar geleden, toen zij zei:
ja, van jou met jou wil ik een kind.
Raar, dat lidwoord, hoeveel kinderen
konden er wel niet in een kind.
Ze was naar Noord gegaan, alleen,
‘om na te denken’. In Durgerdam
had tegen een huis een omafiets gestaan,
zitje voorop, leeg. Dat is uw methode:
er niet zijn. Zij leefde toen al sterk met tekens.
Haar ja pakte uit als een ware conceptie
er zij licht, in die orde van grootheid,
gecreëerd werd hoe dan ook een vader,
en man die tot dan niet had bestaan.
Niet op te helderen haar vertrouwen.
Willem Jan Otten
Uit: Gerichte gedichten, Van Oorschot, Amsterdam, 2011.
En dat er weer een einde aan de liefde
En dat er weer een einde aan de liefde
aan de nieuwe liefde komt mijn liefste
die mijn liefste niet meer is
omdat er tussentijdse nieuwgelieven
en er opnieuwe lievelingen kwamen
die de smaak van het voorafgaande afgewassen
en de geur van oude nesten hadden weggepoetst
en dat er telkens als knoppen aan de bomen
als jonge katjes een zich ontpoppen liet ontwaren
tot de geraniums voor de ramen en hun treurig koekeloeren
tot aan het spieden tussen de vitrages van de overburen
dat er bij de overburen steeds weer doodging
in het kleine wat scheiden is
dat er in de straat een opmars van aftochten plaatshad
alleen door lantaarnpalen gadegeslagen
dat er niets meer hetzelfde i
behalve dat steeds in het verborgene doodgaan
Hagar Peeters
uit: Wasdom, De Bezige Bij, Amsterdam, 2011.
Dubbeldruk
De vorm van je gezicht
is ook het kijken ernaar
alsof het er door m’n
blik even dubbel is.
Ik wil het eerst voor
me houden en toch zeg
ik het. De kat golft
langs je benen. Ineens
trek je heel vlug het
linnen van tafel en pas
dan zeg ik dat ook
sluier van je gezicht is,
je wangen zijn naakt, je
voorhoofd, je mond, niet
je oren, die zitten onder
je haar. Je bergt het
linnen op en nu zeg je
zelf iets. Ik versta het
niet. ‘Hè?’ vraag ik.
‘Ik heb het tegen de kat.’
K. Schippers
Uit: Tellen en wegen, Querido, Amsterdam-Antwerpen, 2011.
De clivia weegt op het balkon
en door het raam met waaiende gordijnen
klinkt van zelfontbranders die
hun vette kankerhoest.
Een hagelwitte regendag ontwaakt.
Twee lippen raken nauwelijks andere
rode lippen en bij het ingaan van
de palissanderhouten liftkooi
strijkt een vederlichte arm
in het vlinderen langs
een andere arm.
Al
arm.
Erik Spinoy
Uit: Dode kamer, De Bezige Bij, Antwerpen, 2011.
‘Confrontatie’
De Zwaan van Asselijn die levensgroot
het hele doek diagonaal beslaat
en uitwijst met gezag, de vleugels wijd,
die waagt te naderen tot zijn areaal.
Een aartszwaan, strijdbaar op het nest bedacht,
waar driftig wat nog amper is beveer
het daglicht zoekt en tikt tegen de schaal.
En straks zich onvervaard te water waagt.
En wie hier achteloos denkt voorbij te gaan
of omkeert op zijn schreden en blijft staan,
hij wordt gedagvaard tot een kort geding.
Het eindeloos verdaagd verhoor vangt aan:
‘Wat hebt gìj met uw kinderen gedaan?’
Ida Gerhardt
Uit: De adelaarsvarens, Athenaeum – Polak & Van Gennep, Amsterdam, 1988.
Eine Erhebung von Selbst
Und dann plötzlich ein willentlich
angestrengter Bruch, ein Entschlussstrich
zwischen vorher unten hell und
nachher oben dunkel, Spuren weder
von Spiel noch geneigter Spiegelung,
Arbeit allein mit dem Kopf weiter
schärfer höher über die Natur hinaus,
Indizien hier und da, etwas wie
Häutung, Entatmung, Farbzerfall,
endlich Härtung dagegen, monolithischer Wuchs.
Diesseits des Horizonts eine Wahrnehmung
von aufgegebener Ebene, verabschiedeter
Fülle, Begierde, Stimmenerregung, Freude,
entstofflichten Zügen, die blass und brüchig
eingehen in die aschengesättigt wartende Erde.
Jenseits eine harsch gesetzte Bedeutung
von abgewendetem Einverständnis,
starrer Konzentration auf eine enge
Spanne Zeit, die der Einsicht dient
und dem Ansehen vor einem Licht,
das geradewegs aus jenem letzten
nie besonnten Himmel fällt.
Und dann aus einiger Entfernung erst
kenntlich eine Erhebung: eine Erhebung,
zu gross für diesen Raum, ein Raum
zu gross für diese Spannung, eine
Spannung, zu gross für die zwei Erscheinungen eines Gesichts.
Am Ende, am Ende
ist es selbstredend
das. (Sommer 2002)
Karin Kiwus
Lebendigen Todes
Immer auf eine Art
heiter unter den anwesenden
Toten, meinen teuren,
verehrungswürdigen, freigiebig
überliefernden Lehrern und Freunden.
Eremiten etwa Pilger, Daseinsverkünder,
Forscher, Erfinder, Phantasten, Clowns,
Welteneroberer, Freiheitskämpfer,
ratlos besessene Virtuosen aller
erdenklichen Künste im Hoheitsgebiet
der Farben gut-wahr-schön.
Und immer eine Art
Entsetzen, wenn mein treuen,
plötzlich abwesend gemeldeten
Lebenden ohne Absicht und Arg
sich hineindrängen in jene scheinbar
selbstgenügsam geschlossene Gesellschaft.
Eben noch sinnengewiss, Atem,
Stimmen, Augen, Duft und Haut und Haar,
Übermut, Zorn, Lust und Liebe und Kraft,
und dann
Körper gerissen,
aus dem eigenen
Körper.
So also. Alle
auf ihrem Erdenweg
in dieses eine
womöglich zu lobende
Einwanderungsland,
das noch jeden
aufgenommen hat
und niemanden
Je ausgewiesen.
(Anfang 2005)
Karin Kiwus
Kleine Empfängnis
1
Einer oder der anderen Stadt oder
einem oder dem anderen Land zugehören
oder nur. oder gerade
dem schlechten Gewissen gehören,
nicht heimisch zu sein – und
gerade dies abzustreifen, Land
Land und Stadt Stadt heissen lassen,
zu brechen das Brot und dem Liede
zu lauschen, das eben herübertönt.
2
Neugeboren ein ander Mal,
Füllhorn, des Inhalts nicht inne,
leer wie das Grab,
draus der Betrachter zu schauen verdammt,
wie sie den Christus hereintun,
wie sie es tun bei dem Caravaggio,
wie sie es tun,
und du schaust
aus dem offnen Geschlecht.
(1992)
Uwe Kolbe
Wir leben
Wir leben in den Räumen.
zwischen den Klopfzeichen der Toten,
zwischen ihren Chiffren ·
in unseren Worten
und ihren ehernen Namen,
unter ihren Signalen auf Halbmast.
Wir leben, gekrümmte Lettern,
Schlangen und Salamander.
Die Toten wohnen tiefer
und, schlagen wir sie heraus,
aufrecht noch im Pflasterstein.
Unser se hief er, fragender Gang
auf ihrem Chorsatz.
(1997)
Uwe Kolbe
Feind genug
Bin schon lang im Land und lass mich leben
War mir Feind genug -rang mit mir selbst
War mal über mir und mal mir unterlegen
Dann bezwang ich mich -hab mich ergeben
Fehlte grade noch dass du mich überfällst
Du triff st mich oft und findest mich daneben
-Ich hab mich überlebt und bleib verschont
Dann steh ich wieder auf und kämpf dagegen
Mein Schatten gibt sich kühl und überlegen
Er kennt ja auch die Welt die nach mir kommt
Kennst du das Land in dem die Toten leben
Dort hab ich seinerzeit möbliert gewohnt
Sie hatten dort die besten Bibliotheken
Und alle Schatten wollten was bewegen
Sogar die Macht war dort hinter dem Mond
Vorm Fenster und seit Stunden fällt ein Regen
Ich seh es denk: er fällt -drum kommt er an
So käme ich nie an -ich schliess die Läden
Du kommst -das ist ein Grund sich zu erheben
Wir werden eins wie einst bevor der Krieg begann (1999)
Andreas Koziol
Stehengebliebenes Lied
Die Uhren meiner Kindheit
konnten die Zeit nicht verstehn
Sie galten als unbestechlich
und schlugen genau und gemächlich
die Stunden für jedes Vergehn
Die Uhren meiner Kindheit
führten die Zeit hinters Licht
Sie taten als wären sie Freunde
und zeigten sie an wenn sie träumte
Das war ihre traurige Pflicht
Die Uhren meiner Kindheit
fühlten der Zeit auf den Zahn
Sie tickten so laut dass es schmerzte
und blickten zufrieden wie Ärzte
denen der Eingriff gelang
Die Uhren meiner Kindheit
vwaren selbst nicht gesund
Sie schwangen ihr Pendel im Fieber
und fuhren der Zeit ständig über
den aufgezogenen Mund
Die Uhren meiner Kindheit
standen plötzlich allein
Sie gingen wie Witwen in Trauer
Die Zeit war gestorben, noch grauer
konnte der Himmel nicht sein
(2000)
Andreas Koziol
Parole Echtzeit
Der Tod ist kein Meister.
Er hat seine Geschichte vergessen.
Die gewohnte militärische Ordnung seines Körpers
unter der Uniform: ein Trugschluss.
Mit seiner harten Hand
-erprobt -an Videospielen und Simulatoren –
bedient er Knöpfe und Schalter
er ist ein Besitzer des Schleudersitzes
er ist ein erfahrener Simulant.
Tod heisst Zielgenauigkeit im Fadenkreuz.
Nie Wörter wie Bodenverbände, Abschussrampen,
Spürpanzer
Wörter geschrieben mit meiner Hand
die sich erhebt und wieder sinkt
die sich sperrt, Panzersperren, Angriffskorridore,
Feuergürtel, Minenteppich
wie die Sprache explodiert in Feuer und Rauch
zusammengeballte Wörter, grösstmögliche Dichte
der Globus verklumpt zur Region.
Hitzeschilde, chirurgische Schnitte, faules Gewebe
sprach jemand vom Krebsgeschwür der Menschheit?
Wer ermannt sich zu schneiden?
In welchem Organ und wie rasch?
Als friedliebend schon fast ein Schimpfwort war.
Wie die Wörter sich vermehren
wie die Nachrichten schrumpfen unterhalb der Wörter
wie aus Krise Krieg gemacht wird
und aus Krieg
Gewinn, Gewissen, Gegenwart
die Hochhäuser von heute sind die Ruinen von morgen
Betroffenheit klingt schon wie Besoffenheit
ein Wort aus einer vergangenen Zeit die sich ergebende Sprache
die dem Sachzwang ergebene Sprache
die in Garben zerschossene Gegenwart
zertrümmerte Gedanken, verblendete Subjekte
Salzsäulen, im Rauch erstarrt
der Krieg ist der Vater aller
Gasmasken und Heldentenöre
Angst nein, Sprengkopf ja, Gas nein, Milzbrand ja
der blutverkrustete Schleudersitz
(1990)
Ursula Krechel
Spurensuche
Schau dem Hund nach, der hinflitzt
in Zickzackläuf en, Laub aufwirbelt mit der Schnauze
den Zementsack, einen Korb beschnuppert
auf Spurensuche. So gewaltig angespannt
die Nase bebt, so wie ich seh,
werd ich nun selber neugierfiebrig,
in welcher Richtung er davonprescht.
Dem Süden zu, wo im Hof des Bauern
die Hühner an der Mauer lagern,
dem Norden zu, wo Pferde hingegangen sind,
nach West, nach Ost, ich ahn es nicht.
Ich schreit und schreit und geh ihm aus der Sicht,
da kommt er endlich nach
und hat die Nase,
dass ich erfreut bin,
in Spuren meiner Schritte stecken,
er findet mich und bellt.
Er ist mein Freund.
(6. März 2003)
Johannes Kühn
Herbstbild
Nächte mit Zähnen
und Kälte des Winters
steigen im Herbst die Hügel hinab.
Furcht schleicht in die Sinne.
Ich meide Menschen.
Die leeren Sträucher bekümmern.
Die kahlen Bäume pfeifen.
An Hängen und Hainen streunt der Fuchs.
Rehe verschwinden auf den schmalen Weiden der
Schlucht.
Kraniche landen, ihr Ruf en in Wiesengärten am Dorf
hält bis Mitternacht,
da Schlaf in ihre Köpfe sinkt
und aus den Wolken der Mond hervortritt.
Totenlieder summend bin ich wach,
Äpfel duf ten im Zimmer.
Ganz ungetröstet bin ich nicht.
(19. Februar 2006)
Johannes Kühn
nachricht von der menschheit
Ein unermessliches leid
verwies
ein unermessliches leid
auf die tief ere stelle am mast
und sprach:
Meiner trauer
ist keine trauer ebenbürtig
Da faltete das
auf die tief ere stelle verwiesene
unermessliche leid
seine trauer zusammen
und ging
in die einsamkeit seiner toten
(2005)
Reiner Kunze
notiz
beschleunigend setzt sich die landschaft
fort, ein abbruch am quadratischen
fenster des zuges,
ein schmaler winkender arm,
der gekonnt wie ein dürres blatt im
herbstlichen drehbuch
des windes zufällig hinabkreiselt,
an einer schulter hängenbleibt,
wie ein ärmel zwischen schotter und schwellen,
den man sieht über wochen,
nass und ölig, aufgeweht und mehrmals
überfahren wie eine metapher,
sinnloser anblick, eines anderen
textes dieser wahrnehrnungen
(1992)
Christian Lehnert
Winter, Kunst der Entfernung
Schnee lag, deckte die Hügel zu
wie eine Zeit, ein Schal, der urn mich tanzte –
die nahe Stadt, das Eisen
berührte mich, ein Tier
schrie, schlug ans Gitter, dann war es still
mein Schatten im Land
eine Spur, die zurücklief –
das Klirren einer Axt stand schräg im Eis
in meinem Mund
die Zunge
mit dünnen Rissen.
Das schneedichte Land am Grund der Luft
die, durchsichtig bis auf die Gegenstände
den Raum auslegte
mit der Geduld einer Schwebebahn
zu warten schien –
am Talgrund zog unter dem Eis
das Wasser meerwärts, in seiner Eigenzeit
nahm Steine mit, das Licht, ich
blieb, für mich
ein verwickeltes Umspannwerk –
kein Zügel lief mir entgegen
nicht im Haus, nicht auf den Feldern
alles war wirklich
in dem Mornent, und kein Gedächtnis
salutierte
vor den Dingen.
(2003)
Steffen Popp
Neue Reize
Direkter Eingriff in die Erinnerung
Wir tragen Handschuhe leuchten mit
Fingerkuppen vermeintlich vertraute
Erscheinungen aus und etwas
Fremdes ein wenig
Teilnahmsloses wird deutlich
Das muss der Tag sein von dem
jeder anders denkt
Er lehrte wie leicht ein Stück
Unglück entsteht Oberhang Wildwuchs
in einer ansonsten gut kontrollierten Verbindung
wie man trotz schmutzigem Laub gleiten
kann auf gefrorenem Wasser
Der See wurde Schicht urn Schicht glatter während er
immer neu zufror man sah vom Haus aus
die Schlittschuhläuf er verstand ihre
Mühen die Mützen über die Ohren über
die Haut gebunden All dies
Es gilt jetzt nur noch
den verwahrlosten Schnee
haltbar zu machen
haltbar und heller
(2002)
Silke Scheuerman
Glut
Stell dir die anderen Fragen der Götter vor
was sie wissen wollen nachdem das meiste
geklärt ist im Zusammenhang
mit der Sünde dem Suchen
und dem unabwägbaren Ende
Damit class es die Hölle nicht gibt
doch ihr extrem ähnliche Räume
Stell dir vor welche Gesichter
sie ziehen beim Fragen
und wie sie drei Viertel der Nacht
wach liegen mit leichtem Schmerz an ihrer
empfindlichsten Stelle der Phantasie
wie sie über Bücher gebeugt
sind und grübeln
Sie wüssten so gerne
warum wir die Seiten
immer aufs Neue
öffnen an falscher Stelle zur falschen Zeit
warum sie uns zusehen müssen dabei
Was los ist wenn ich
mich zur anderen Seite des
Betts dreh und da ist Leere
und nur ein schmaler Gott steht im Türspalt behauptet
Licht wie es ist habe auch weitere Seiten es
gäbe Farben die kämen im Regen
Ab morgen schon bald
Glaube ich das? Stehe ich auf
gehe dir nach? An meinem
Atem würdest du sehen
dass es draussen sehr kalt ist.
(2005)
Silke Scheuerman
Duitse gedichten uit: Lentz, M., Opitz, M., (Hrsg.), In diesem Land. Gedichte aus den Jahren 1990-2010, Frankfurt am Main 2010 (Fischer Verlag)
ANONIEM
DE LOF DER STRONT
(fragment)
(…)
O stront! veredel mijn gedachten,
Verfijn mijn geest en mijn verstand;
O stront! verdubbel mijne krachten,
Sterk mijn gemoed, bestuur mijn hand!
O genius wil mij geleiden!
O Muzen helpt mij in mijn taak!
Ik moet de lof der stront verbreiden,
Het geldt hier geen geringe zaak. ( … )
(…)
Die nood heeft kakt steeds met genoegen,
Het kind poept zijne luren vol,
De hoeren schijten zonder zwoegen,
En leggen meest een dikke drol.
Als ’t uit het vuistje wordt beslagen,
Legt men meestal een dikke hoop,
En hoort men over buikpijn klagen,
’t Is diarree of rode loop.
Eénieder heeft zijn smaak, mijnheren!
De drinker houdt het bij de wijn,
De losbol wil zijn geld verteren,
De krijgsman wil in oorlog zijn;
De zeeman wil op ’t water varen,
De minnaar loert op zijne maagd,
De vrek wil niets dan geld vergaren,
En ’t is de stront die mij behaagt.
Laat and’ren vrij de vrouwen roemen,
Of prijzen hemelhoog de wijn,
Een lekker maal voor alles roemen,
Ik zal voorwaar zo gek niet zijn;
Nooit zal ik mijn lust bedwingen,
Met niemand sluit ik een verbond,
Dan met hem die, als ik, wil zingen:
Heil! driewerf heil! Heil zij de stront!
Ik hou van drinken en van eten,
Ik hou van vlees, ik hou van vis,
Ik hou van smakelijke beten,
In ’t kort, van al wat lekker is;
Ik hou van mijne vriendenkringen,
‘k Hou van mijn vrouw en van mijn hond,
Ik hou van alle goede dingen,
Maar ‘k hou o’ok duivels: veel van stront.
Eer wordt Moscoviën een eiland,
Eer ziet men muggen in de maan,
Eer wordt de Oceaan een weiland,
Eer zal een beer op stelten gaan,
Eer zal een ezel zingen leren,
Eer wordt een snoek een poedelhond,
Eer ik niet altijd zal beweren,
Dat er niets beter is dan stront.
Zo min als men een scheet kan vangen,
Zo min de zwarte kunst bestaat,
Zo min men een grote dief laat hangen,
Zo min een aap het vlooien laat,
Zo min een beek naar d’oorsprong stroomt
Zo min er ooit een spook bestond,
Zo min de zon in ’t westen opkomt,
Zo min verzaak ik ooit de stront.
Eer zal de kwik in water zinken,
Eer stroomt de Maas in Afrika,
Eer zal het lood als zilver klinken,
Eer vindt dè zon zijn wederga,
Eer zal een os horlogie maken,
Eer ligt Den Haag aan d’Hellespont,
Eer ik de stront ooit zal verzaken,
Nog eens zeg ik: ‘Heil zij de stront!’
‘k Mag lijden dat mijn benen brekèn,
‘k Mag lijden dat mijn bloed vergalt,
‘k Mag lijden dat mijn lippen bleken,
‘k Mag lijden dat mij ’t haar uitvalt,
‘k Mag lijden dat mijn ogen tranen,
‘k Mag lijden dat mijn neus verrot,
‘k Mag lijden dat mijn kleur zal tanen
Alvorens ik de stront bespot. ‘
( … )
Stront wens ik aan Hermafrodieten,
Stront die een jonge meid verkracht,
Stront die bij meisjes bokken schieten,
Stront die niet houdt van ’t schoon geslacht,
Stront die ’t houdt met and’re vrouwen,
Stront die een blauwe scheen oploopt,
Stront die met een hoer wil trouwen,
Stront die zich voor een meid opknoopt.
( … )
‘k Wens stront aan die -de stront niet prijzen,
Stront die niet zegt de stront is goed,
Stront die de stront geen eer bewijzen,
Stront die in stront iets kwaad vermoedt
Stront die voor stront de neus ophalen,
Stront die mijn stront niet gaarne hoort,
En die mij om mijn stront komt malen,
Voor hem is stront mijn eeuwig woord.
( … )
Stront, nog eens stront voor oproermakers,
Voor afgunst, wraakzucht, haat en nijd,
Voor bloedvergieters, eerverzakers,
Voor boosheid en kwaadsprekendheid,
Stront voor bedriegers, dwingelanden,
Verdedigers van ’t hels verbond,
Stront voor die moorden, stelen, branden,
Voor domheid, hoogmoed, heerszucht stront.
Stront, tweemaal stront voor lediggangers,
Voor wellust, ontucht, minnenijd,
Voor lastige partij-aanhangers,
Voor dronkenschap, voor trouwloosheid.
Stront, driemaal stront, voor ruziezoekers,
Verraders die men ’t land uitzond,
Voor schelmen, dieven, praters, vloekers,
Kwaadwilligen en veinzaards stront.
Stront, viermaal stront voor lage vleiers,
Die honing smeren om de mond;
Stront, vijfmaal stront voor oude vrijers,
En voor de luiaards zesmaal stront,
Voor lasteraars stront zeven malen,
Stront, achtmaal stront een valse hond,
En die hun schulden niet betalen,
Die wens ik negen malen stront.
Stront, tienmaal stront, stront vijftig keren,
Voor dik en dun, voor warm en koud,
Voor gekken, wijzen, boeren, heren,
Voor arm, voor rijk, en jong, en oud,
Voor groten, kleinen, krommen, rechten,
Voor lelijk, mooi, ziek of gezond,
Voor mag’ren, vetten, goeden, slechten,
Voor maagden en voor hoeren stront.
Stront honderd malen voor verlichten,
Voor ooms en tantes heb ik stront,
Stront voor mijn neven en mijn nichten,
Voor al mijn bloedverwanten stront;
Stront voor hen die de stront nooit roken,
Voor zwarte kunst en heksen stront,
voor boze geesten en voor spoken,
voor hel en alle duivels stront.
Stront, altijd stront, stront duizend malen
Voor alle grote klanten stront,
Stront die met anders werken pralen,
Voor zwetsers en voor bluffers stront;
Stront die met stront de gek wil steken,
Voor lomperts en voor domoors stront,
Stront, hem die kwaad van stront wil spreken
Voor lachers en voor kniezers stront.
Stront, eeuwig stront, miljoenen malen,
Voor mannen en voor jongens stront,
Stront die met anders werken pralen,
Voor vrouwen en voor meisjes stront;
Stront voor mijn meerd’ren en mijn mind’ren,
In ’t kort voor alle mensen stront,
Stront voor mijn vrouw en voor mijn kind’ren
En eind’lijk voor mijzelve stront.
(…)
uit: Komrij, Gerrit, – Gerrit Komrij’s Nederlandse poëzie van de 19de tot en met de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten, Amsterdam 2004 (Uitgeverij Bert Bakker), pag. 368-373
DE VEGETARIËRS!
Vegetariërs zijn mensen,
Die de mensen anders wensen,
Daarom eten zij slechts planten,
Net als grote. olifanten;
Zij zijn bang voor dooie koeien,
Want die kunnen niet meer loeien.
Beesten doden om te eten,
Noemen ze van God vergeten.
’t Is zo deftig en zo fijn
Vegetariër te zijn!
In hun reine restauratie,
Is voor arm en rijk een plaasie,
Overal, tot in de keuken
Hangen christelijke spreuken,
Die de ziel zozeer versterken,
En zo spijsverterend werken,
Die voor overdaad behoeden,
Ons met idealen voeden.
’t Is zo deftig en zo fijn,
Vegetariër te zijn.
Zondags bonen, maandags bonen,
Dinsdags bonen, woensdags bonen,
Donderdags gepofte bonen,
Vrijdags bonen, altijd bonen,
Zaterdags. gestoofde bonen,
God bewaar ons voor die bonen,
Bonen eten is ’t beste,
tot we bonen zijn ten leste,
’t Is zo deftig en zo fijn,
Vegetariër te zijn.
Voor een heel klein beetje duiten
Ga je je aan pap te buiten,
Voor een paar onnooz’le centen
Eet je appelen met krenten,
Soep van blaren, pas gevallen,
Met mahoniehouten ballen,
Meisjes met verboden konen,
Brengen je je portie bonen,
Vriend’lijk kijken is er nodig,
Fooien geven overbodig.
’t Is zo deftig en zo fijn,
Vegetariër te zijn.
Sociaalders, anarchisten,
Lieve, zoete idealisten,
Niemand zit zich aan te stellen,
Ieder heeft wat te vertellen,
Brave armen, milde rijken,
Allen zijn ze huns gelijken,
Zwaargespierde, vrije vrouwen,
Die niet van ’t mansvolk houen,
Kooplui, kunstenaars, poëten,
Heel de groep zit daar te eten.
’t Is zo deftig en zo fijn,
Vegetariër te zijn.
Vegetariërs zijn lieden,
Die een ander wat verbieden,
Vegetariërs zijn poppen,
Die zich vol principes proppen.
Zij zijn bang voor bitterneuzen,
Soberheid is hunne leuze,
’t Zal nog zover met ze komen,
Dat ze nest’len in de bomen,
Dat ze dode blaren eten,
Voor de rust van hun geweten.
’t Is zo deftig en zo fijn,
Vegetariër te zijn.
J.H. Speenhof (1869-1945)
uit: Komrij, Gerrit, – Gerrit Komrij’s Nederlandse poëzie van de 19de tot en met de 21ste eeuw in 2000 en enige gedichten, Amsterdam 2004 (Uitgeverij Bert Bakker)
Contragewicht
Er is een land dat ik met pijn verliet,
Er is een land dat ik met pijn bewoon.
Een derde land daartussen is er niet.
Mijn leven volgt een zonderling patroon:
Want waar ik heenga voel ik me niet thuis
En waar ik thuis ben wil ik telkens weg.
De grens wordt smal tussen geluk en kruis,
Steeds minder denk ik wat ik hardop zeg.
Ik heb, om aan dit noodlot te ontkomen,
Een derde land verzonnen in mijn hoofd.
Een land vertrouwd met leugens en fantomen.
Aan diepgewortelde en zware bomen
Hangen honkvast de loden trossen ooft
Van al mijn vederlicht geworden dromen.
Gerrit Komrij
mystiek & filosofie 