melodie

Melodie – levensmelodie

Tijdens een van de meditatieavonden rond de vraag “Wat geloof ik nou?” kwam ik erachter dat elk mens als het ware gedragen wordt door een levensmelodie. Hoe vaak komt het niet voor dat er een melodie door je hoofd klinkt. Op straat zie je kleine kinderen zingen en huppelen op de melodie van een liedje. De muziekindustrie  zou ondenkbaar, ja zelfs onvoorstelbaar zijn als wij niet gevoelig zouden zijn voor muziek. Zo zeer zelfs dat zonder muziek het leven leeg en kaal wordt. Wij zouden misschien sterven van verveling en troosteloosheid.

Zelfs in de hemel houden de engelen zich bezig met het zingen en begeleiden van hemelse muziek voor de troon van God. Engelen die vals zingen worden meteen verteerd door een sterk vuur, want voor God moet alles perfect zijn.

Muziek is dus meer dan zij op het eerste gezicht lijkt. En dat is met veel dingen in onze wereld. Ze zijn meer dan ze op het eerste gezicht schijnen te zijn. Maar dat méér is niet vanzelfsprekend, het is niet evident. Je moet er vaak moeite voor doen om dat te ontdekken. En pas door die moeite kom je erachter hoeveel je dan terug ontvangt. 

Je kunt het vergelijken met (goede) muziek die je niet kent. Hoe meer en intensiever je gaat luisteren: je haalt de tekst erbij, je leest mee, je probeert te voelen en te verstaan waar het in het lied omgaat en dan opeens is er herkenning, voel je je herkend, ervaar je dat door de muziek een stuk van je leven duidelijker kan worden. Als het ware wordt een stukje eigen leven zichtbaar vanuit de muziek die je beluistert. Je identificeert je met de zanger/zangeres, of met de klanken van het instrument en opeens gaat de muziek leven. Ze gaat een eigen leven leiden, jouw leven, als het ware.

De muziek is jouw leven binnengedrongen omdat je haar hebt toegelaten en de muziek gaat daar een eigen stukje leven leiden. Ze roept emoties op, je kunt geraakt worden, tot tranen toe geroerd omdat er allerlei beelden boven komen. Het is meer dan stemming alleen, meer dan buitenkant – muziek kan deuren van de ziel openen die niemand anders openkrijgt.

Op momenten dat je treurig bent, bedroefd, op momenten dat je het niet ziet zitten kan opeens een melodie je terug brengen uit de droefheid. Donkere wolken drijven over omdat een melodie je op de been houdt.

Bekend zijn misschien de liederen die sommige Joodse gelovigen zongen toen zij de gaskamer binnengingen, hun dood tegemoet. Hun liederen waren echter de getuigen van hun grote hoop dat de dood het einde niet is.

Misschien is het citaat uit de psalm “Mijn God waarom hebt u mij verlaten” door Jezus aan het kruis, (Marcus 15,34) ook een lied, (het komt tenslotte uit een psalm; Ps. 22,2). Het is het laatste lied dat Jezus zingt. In de bijbeluitleg wordt vaak met één zin is de hele psalm meegegeven. Het is dan ook goed om de hele psalm te lezen. Vertwijfeling in deze éne zin in vers 2, maar vertrouwen en hoop in de niet geciteerde zinnen (Ps 22,20 ev.).

In de chassidische beweging rond grote rabbijnen zit de groep aanhangers vaak verzameld rond de tafel. In hun midden de rabbi waar ze op bouwen en waar ze vol bewondering bij willen horen. Vaak wordt er niets gezegd. Er klinkt alleen een melodie, een nigoen, (een melodie zonder woorden – alleen maar klanken). En iedereen neuriet zachtjes mee. Iedereen wordt opgenomen in de magie van deze melodie.

Sommige rabbijnen zeggen dan ook dat een goede nigoen de poorten van de hemel kan openen. De hemel kan dan niet zonder antwoord blijven en de gebeden en verlangens van de mensen worden beantwoord. Dat vind ik persoonlijk prachtig. Zo zingen, zo één worden met je melodie dat de hemel ontroerd raakt.

Misschien is ons leven wel een grote melodie, een groot lied dat God in ons leven heeft gelegd. Een melodie met wisselende klanken, wisselende stemmingen, van hoog naar laag, van diep naar oppervlakkig. Wie weet.

Bij elke gebeurtenis past een lied, een melodie. Misschien zingt God wel zichzelf toe in het levenslied van de mensen, misschien huilt en lijdt hij net zo hard als wij ten tijde van verdriet en rouw. Misschien is hij net zo uitgelaten en vrolijk als wij tijdens vreugdevolle gebeurtenissen. Als je de taal van de psalmen mag geloven zou je haast zeggen van wel.

Er zit meer in muziek dan je zou vermoeden. Muziek als drager, als voertuig voor onze ziel, op weg naar God, dwars door dit leven heen.

Misschien is zelfs de stilte een vorm van muziek: goddelijke muziek, voorbij alle grenzen van het ervaarbare. God die spreekt door zijn stilte, in onze stilte, als we diep van binnen stil worden. Op die zeldzame momenten als ons dit overkomt.

Dan kan de stem van God, zijn stilte, zijn muziek pas echt gaan klinken. En wij nemen het dan over: een loflied, een danklied, een stukje gevoelde genade.

Daarom zou ik met de woorden van een psalm willen eindigen: “zing voor de Heer….” of met andere woorden “leef voor de Heer, laat je leven als een lied zijn voor de troon van God.” Veel luistergenot toegewenst.

John Hacking