The Treatise on the Resurrection
Translated by Malcolm L. Peel
Some there are, my son Rheginos, who want to learn many things. They have this goal when they are occupied with questions whose answer is lacking. If they succeed with these, they usually think very highly of themselves. But I do not think that they have stood within the Word of Truth. They seek rather their own rest, which we have received through our Savior, our Lord Christ. We received it when we came to know the truth and rested ourselves upon it. But since you ask us pleasantly what is proper concerning the resurrection, I am writing you that it is necessary. To be sure, many are lacking faith in it, but there are a few who find it. So then, let us discuss the matter.
How did the Lord proclaim things while he existed in flesh and after he had revealed himself as Son of God? He lived in this place where you remain, speaking about the Law of Nature – but I call it ‘Death’. Now the Son of God, Rheginos, was Son of Man. He embraced them both, possessing the humanity and the divinity, so that on the one hand he might vanquish death through his being Son of God, and that on the other through the Son of Man the restoration to the Pleroma might occur; because he was originally from above, a seed of Truth, before this structure had come into being. In this many dominions and divinities came into existence.
I know that I am presenting the solution in difficult terms, but there is nothing difficult in the Word of Truth. But since the Solution appeared so as not to leave anything hidden, but to reveal all things openly concerning existence – the destruction of evil on the one hand, the revelation of the elect on the other. This is the emanation of Truth and Spirit, Grace is of the Truth.
The Savior swallowed up death – (of this) you are not reckoned as being ignorant – for he put aside the world which is perishing. He transformed himself into an imperishable Aeon and raised himself up, having swallowed the visible by the invisible, and he gave us the way of our immortality. Then, indeed, as the Apostle said, “We suffered with him, and we arose with him, and we went to heaven with him”. Now if we are manifest in this world wearing him, we are that one`s beams, and we are embraced by him until our setting, that is to say, our death in this life. We are drawn to heaven by him, like beams by the sun, not being restrained by anything. This is the spiritual resurrection which swallows up the psychic in the same way as the fleshly.
But if there is one who does not believe, he does not have the (capacity to be) persuaded. For it is the domain of faith, my son, and not that which belongs to persuasion: the dead shall arise! There is one who believes among the philsophers who are in this world. At least he will arise. And let not the philosopher who is in this world have cause to believe that he is one who returns himself by himself – and (that) because of our faith! For we have known the Son of Man, and we have believed that he rose from among the dead. This is he of whom we say, “He became the destruction of death, as he is a great one in whom they believe.” Great are those who believe.
The thought of those who are saved shall not perish. The mind of those who have known him shall not perish. Therefore, we are elected to salvation and redemption since we are predestined from the beginning not to fall into the foolishness of those who are without knowledge, but we shall enter into the wisdom of those who have known the Truth. Indeed, the Truth which is kept cannot be abandoned, nor has it been. “Strong is the system of the Pleroma; small is that which broke loose (and) became (the) world. But the All is what is encompassed. It has not come into being; it was existing.” So, never doubt concerning the resurrection, my son Rheginos! For if you were not existing in flesh, you received flesh when you entered this world. Why will you not receive flesh when you ascend into the Aeon? That which is better than the flesh is that which is for (the) cause of life. That which came into being on your account, is it not yours? Does not that which is yours exist with you? Yet, while you are in this world, what is it that you lack? This is what you have been making every effort to learn.
The afterbirth of the body is old age, and you exist in corruption. You have absence as a gain. For you will not give up what is better if you depart. That which is worse has diminution, but there is grace for it.
Nothing, then, redeems us from this world. But the All which we are, we are saved. We have received salvation from end to end. Let us think in this way! Let us comprehend in this way!
But there are some (who) wish to understand, in the enquiry about those things they are looking into, whether he who is saved, if he leaves his body behind, will be saved immediately. Let no one doubt concerning this. […]. indeed, the visible members which are dead shall not be saved, for (only) the living members which exist within them would arise.
What, then, is the resurrection? It is always the disclosure of those who have risen. For if you remember reading in the Gospel that Elijah appeared and Moses with him, do not think the resurrection is an illusion. It is no illusion, but it is truth! Indeed, it is more fitting to say the world is an illusion, rather than the resurrection which has come into being through our Lord the Savior, Jesus Christ.
But what am I telling you now? Those who are living shall die. How do they live in an illusion? The rich have become poor, and the kings have been overthrown. Everything is prone to change. The world is an illusion! – lest, indeed, I rail at things to excess!
But the resurrection does not have this aforesaid character, for it is the truth which stands firm. It is the revelation of what is, and the transformation of things, and a transition into newness. For imperishability descends upon the perishable; the light flows down upon the darkness, swallowing it up; and the Pleroma fills up the deficiency. These are the symbols and the images of the resurrection. He it is who makes the good.
Therefore, do not think in part, O Rheginos, nor live in conformity with this flesh for the sake of unanimity, but flee from the divisions and the fetters, and already you have the resurrection. For if he who will die knows about himself that he will die – even if he spends many years in this life, he is brought to this – why not consider yourself as risen and (already) brought to this? If you have the resurrection but continue as if you are to die – and yet that one knows that he has died – why, then, do I ignore your lack of exercise? It is fitting for each one to practice in a number of ways, and he shall be released from this Element that he may not fall into error but shall himself receive again what at first was.
These things I have received from the generosity of my Lord, Jesus Christ. I have taught you and your brethren, my sons, considering them, while I have not omitted any of the things suitable for strengthening you. But if there is one thing written which is obscure in my exposition of the Word, I shall interpret it for you (pl.) when you (pl.) ask. But now, do not be jealous of anyone who is in your number when he is able to help.
Many are looking into this which I have written to you. To these I say: Peace (be) among them and grace. I greet you and those who love you (pl.) in brotherly Love.
The Treatise on the Resurrection
BRIEF AAN RHEGINUS
Er zijn mensen, mijn zoon Rheginos, die veel kennis willen vergaren. Met dat doel storten ze zich op kwesties waarvoor de oplossing nog ontbreekt en als ze erin slagen (een oplossing te bedenken), hebben ze in de regel een hoge dunk van zichzelf. Maar ik denk niet dat ze daarbij staan in het woord der waarheid. Liever zoeken ze hun eigen rust dan de rust die wij van onze Verlosser verkregen hebben, onze goede meester Christus. We ontvingen die toen we de waarheid leerden kennen en daarin onze rust vonden.
Maar omdat jij nu zo vriendelijk verzoekt om juist inzicht te verkrijgen in de opstanding, schrijf ik je, omdat het iets is van levensbelang. Desondanks geloven velen hier niet in en zijn er slechts enkelen die zich haar (in dit leven reeds) eigen maken.
Laten we deze zaak daarom nu bespreken. Hoe heeft nu de Heer de omstandigheden van het leven in het vlees aangewend? Toen hij zichzelf als zoon van God had geopenbaard, wandelde hij rond in de streken waar ook jij verblijf houdt en weersprak de wet van de natuurlijke orde, ik bedoel de dood. Welnu, Rheginos, de zoon van God was eveneens de zoon des mensen.
Hij was meester over zijn omstandigheden in beide opzichten want hij bezat menselijkheid en goddelijkheid, zodat hij enerzijds in zijn gedaante als zoon van God de dood overwon, en anderzijds als zoon des mensen de terugkeer naar het pleroma bewerkstelligde, omdat hij in de bovenwereld als zaad der waarheid reeds bestond voordat dit wereldbestel zijn beslag had gekregen, waarin de heerschappijen en goddelijke machten zo talrijk zijn geworden. Ik besef dat ik deze uiteenzetting in moeilijke termen vervat, toch is er niets moeilijks in het woord der waarheid. Integendeel, aangezien de oplossing (Christus) verscheen, die niets verborgen zou laten, werd alles omtrent het bestaan ondubbelzinnig geopenbaard: de ‘oplossing’ van het lichaam enerzijds en anderzijds de openbaring van het uitverkorene, de geestelijke mens. Deze oplossing is de ‘uitvloeiing (emanatie) van waarheid en geest, genade behorend bij waarheid.’
De verlosser heeft de dood verzwolgen – hieromtrent behoor je niet meer onwetend te zijn – want hij negeerde de vergankelijke wereld en transformeerde zichzelf in een onvergankelijk eeuwig rijk (Eon). En hij is opgestaan, door het zichtbare door het onzichtbare te verteren, en wees ons zo de weg van onze onsterfelijkheid. Toen inderdaad, zoals de apostel zegt,’leden wij met hem en stonden wij met hem op en voeren ten hemel met hem’.
Als we ons nu in deze wereld manifesteren als dragers van hem, zijn wij zijn lichtstralen, en zijn met hem verbonden tot onze zonsondergang, dat is, tot onze dood in dit leven. We worden dan door hem naar de hemel opgetrokken, zoals zonnestralen door de zon, waarbij we door niets worden tegengehouden. Dit is de opstanding van de geest, die de opstanding van de psyche en van het lichaam overbodig maakt.
Als er nu iemand is die dit niet gelooft kan hij ook niet worden overtuigd. Want dat wie sterft zal opstaan ligt op het gebied van het geloof, mijn zoon, en niet op dat van de overreding. En veronderstel eens dat één van de filosofen van deze wereld dit wel zou geloven. Hij zal dan ten minste opstaan. Maar laat die filosoof van deze wereld dan niet menen dat hij zichzelf laat terugkeren, want het is vanwege het geloof!
Want wij hebben de zoon des mensen gekend en geloofd dat hij uit de doden is opgestaan. Van hem immers is het dat we zeggen: ‘hij is de verdelger van de dood’. Zoals hij groot is in wie geloofd wordt, zo zijn ook zij die geloven groot. Want het denken van hen die verlost zijn, evenmin als het bewustzijn van hen die hem hebben gekend, zal verloren gaan. Daarom zijn we tot verlossing en redding uitverkoren, omdat vanaf het begin is beschikt dat we niet in de dwaasheid van onwetenden zullen vervallen, maar dat wij zullen ingaan in de wijsheid van hen die de waarheid kennen. Want de waarheid die bestendig is, kan nooit worden tenietgedaan, noch is zij ooit tot bestaan gekomen.
Sterk is het bestel van het pleroma; nietig is wat zich heeft losgemaakt en wereld werd. Maar het Al ligt in God besloten. Het kwam niet tot bestaan, het was altijd.
Twijfel daarom nooit aan de opstanding, mijn zoon Rheginos. Want als je al niet van te voren in een gedaante existeerde, in ieder geval kreeg je een vleselijk lichaam toen je in deze wereld kwam. Waarom zou je dan geen gedaante ontvangen wanneer je opstijgt naar de Eon (Hemel)? Iets wat boven het vleselijke lichaam uitgaat is immers de levensbron ervan. Is dan niet wat omwille van jou tot bestaan is gebracht jou eigen? En blijft wat jou eigen is dan niet met jou bestaan? Maar wat mis je dan toch, terwijl je in deze wereld bent? Is dit het, waarvoor je al die moeite hebt gedaan om het te weten te komen: de nageboorte van het lichaam is de ouderdom? Is je ware zelf louter vergankelijkheid?
Je hebt winst van het verlies van het lichaam. Want je betere deel, dat is: je ware zelf of geest, zal je niet terug hoeven betalen wanneer je heengaat. Het verlies wordt op het lagere element, het lichaam, afgeschreven, dat houdt dankbaarheid over. Niets kan ons dan terugbetalen, of afkopen, terwijl we in deze wereld zijn; toch is het Al, en wij als leden ervan, reeds verlost. We hebben van begin tot eind verlossing gekregen. Laten we dit in gedachten houden. Laten we dit zo aanvaarden.
Maar dan zijn er toch nog enkelen die, in hun studie naar de dingen die ze aan het onderzoeken zijn, willen begrijpen of degene die verlost is, onmiddellijk wordt vereist wanneer hij zijn lichaam verlaat. Dat hoeft niemand te betwijfelen! Want inderdaad blijft de zichtbare gestalte, wanneer die gestorven is, niet behouden, maar het is de levende gestalte die zich daarin bevindt, die zal opstaan. Wat is dan de opstanding? Het is de ontsluiting, op ieder gegeven moment, van het opgestane deel.
Wanneer je je nu herinnert in het Evangelie gelezen te hebben dat Elia, en Mozes, verscheen in zijn gezelschap, meen dan niet dat de opstanding een illusie is. Het is geen illusie, maar werkelijkheid. Eerder nog zou je moeten volhouden dat de wereld een illusie is, in plaats van de opstanding, die is bewerkstelligd door onze heer, de verlosser, Jezus de Christus.
En wat zeg ik je nu hiermee? Plotseling zullen de levenden sterven, terwijl ze niet eens leven in deze wereld van illusie! Want zie, de rijken raken verarmd en de heersers onttroond. Alles is aan verandering onderhevig. De wereld is een illusie. Laat ik daarom niet te omstandig afgeven op de omstandigheden van deze wereld. Want dit is niet het karakter van de opstanding; want zij is waarheid, die bestendig is. En zij is de openbaring van wat werkelijk is, zij is de opheffing van de dingen van deze wereld en een overgang naar een nieuw bestaan, want het onvergankelijke daalt neer op het vergankelijke, en het licht stroomt neer op de duisternis en verteert die, en het pleroma vult de onvolkomenheid aan. Dit zijn de symbolen en beelden van de opstanding. Hij (Christus) is het, die het goede tot stand brengt.
Denk daarom niet in verdeeldheid, o Rheginos, maar leef evenmin vanwege eensgezindheid in overeenstemming met dit vlees. Maak je daarentegen los van verdeeldheden en gehechtheden en je hebt de opstanding al bereikt, zoals iemand die op sterven ligt en weet dat hij zal sterven. Dat moment zal eens komen, zelfs als hem een lang leven is beschoren. Waarom zou je jezelf dan niet beschouwen als iemand die de opstanding heeft bereikt en voor wie dit moment al is aangebroken? Als je de opstanding bereikt hebt, maar desondanks voortleeft alsof je nog moet sterven terwijl je weet dat je eigenlijk al gestorven bent, waarom zou ik dan je gebrek aan (geestelijke) oefening door de vingers zien? leder moet (zijn geest) op velerlei wijzen oefenen om zich los te maken van dit element (de materie) zodat hij niet zal dwalen, maar wederom zichzelf zal worden, wat hij van oorsprong was.
Deze (inzichten) heb ik verkregen door de gulheid van mijn heer Jezus de Christus. Ik heb jou en je broeders, mijn kinderen, hier onderricht, zonder iets weg te laten dat jullie tot steun kan zijn. Als echter iets in mijn uiteenzetting van het Woord te diepzinnig is gebleven, dan zal ik dit voor jullie toelichten, wanneer jullie (daarom) vragen. Maar voor nu, misgun niets hiervan aan ieder die tot je groep behoort, wanneer dit hem zou kunnen baten. Velen hebben uitgezien naar wat ik jou hier geschreven heb. Tot hen zeg ik: ‘Vrede en genade zij met jullie’; ik groet jou en al wie jullie liefhebben in broederlijke liefde.
Bron: ‘De verhandeling over de opstanding – brief aan Rheginos over de opstanding’ uit Nag Hammadi-geschriften van J. Slavenburg en W.G. Glaudemans.
mystiek & filosofie 