The Apocryphon of James (The Secret Book of James)
Translated by Ron Cameron
James writes to you. Peace be with you from Peace, love from Love, grace from Grace, faith from Faith, life from Holy Life!
Since you asked me to send you a secret book which was revealed to me and Peter by the Lord, I could neither refuse you nor speak directly to you, but I have written it in Hebrew letters and have sent it to you – and to you alone. But inasmuch as you are a minister of the salvation of the saints, endeavor earnestly and take care not to recount this book to many – this which the Savior did not desire to recount to all of us, his twelve disciples. But blessed are those who will be saved through faith in this discourse.
Now I sent you ten months ago another secret book with the Savior revealed to me. But that one you are to regard in this manner, as revealed to me, James.
Now the twelve disciples were sitting all together at the same time, and, remembering what the Savior had said to each one of them, whether secretly or openly, they were setting it down in books. And I was writing what was in my book – lo, the Savior appeared, after he had departed from us while we gazed at him. And five hundred and fifty days after he arose from the dead, we said to him: “Have you gone and departed from us?”
And Jesus said: “No, but I shall go to the place from which I have come. If you desire to come with me, come.”
They all answered and said: “If you bid us, we’ll come.”
He said: “Truly I say to you, no one ever will enter the Kingdom of Heaven if I bid him, but rather because you yourselves are full. Let me have James and Peter, in order that I may fill them.” And when he called these two, he took them aside, and commanded the rest to busy themselves with that with which they had been busy.
The Savior said; “You have received mercy….
(7 lines missing) Do you not desire, then, to be filled? And is your heart drunk? Do you not desire, then, to be sober? Therefore, be ashamed! And now, waking or sleeping, remember that you have seen the Son of Man, and with him you have spoken, and to him you have listened. Woe to those who have seen the Son of Man! Blessed are those who have not seen the Man, and who have not consorted with him, and who have not spoken with him, and who have not listened to anything from him. Yours is life! Know, therefore, that he healed you when you were ill, in order that you might reign. Woe to those who have rested from their illness, because they will relapse again into illness! Blessed are those who have not been ill, and have known rest before they became ill. Yours is the Kingdom of God! Therefore I say to you, become full and leave no place within you empty, since the Coming One is able to mock you.”
Then Peter answered: “Lord, three times you have said to us ‘Become full’, but we are full.”
The Lord answered and said: “Therefore I say unto you, become full, in order that you may not be diminished. Those who are diminished, however, will not be saved. For fullness is good and diminution is bad. Therefore, just as it is good for you to be diminished and, on the other hand, bad for you to be filled, so also the one who is full is diminished; and the one who is diminished is not filled as the one who is diminished is filled, and the one who is full, for his part, brings his sufficiency to completion. Therefore, it is fitting to be diminished while you can still be filled, and to be filled while it is still possible to be diminished, in order that you can fill yourselves the more. Therefore become full of the spirit but be diminished of reason. For reason is of the soul; and it is soul.”
And I answered, and said to him: “Lord, we can obey you if you wish. For we have forsaken our forefathers and our mothers and our villages and have followed you. Grant us, therefore, not to be tempted by the wicked Devil.”
The Lord answered and said: “What is your merit when you do the will of the Father if it is not given to you by him as a gift, while you are tempted by Satan? But if you are oppressed by Satan and are persecuted and you do the Father’s will, I say that he will love you and will make you equal with me and will consider that you have become beloved through his providence according to your free choice. Will you not cease, then, being lovers of the flesh and being afraid of sufferings? Or do you not know that you have not yet been mistreated and have not yet been accused unjustly, nor have you yet been shut up in prison, nor have you yet been condemned lawlessly, nor have you yet been crucified without reason, nor have you yet been buried shamefully, as was I myself, by the evil one? Do you dare to spare the flesh, you for whom the spirit is an encircling wall? If you contemplate the world, how long it is before you and also how long it is after you, you will find that your life is one single day and your sufferings, one single hour. For the good will not enter the world. Scorn death, therefore, and take concern for life. Remember my cross and my death and you will live.”
And I answered and said to him: “Lord, do not mention to us the cross and the death, for they are far from you.”
The Lord answered and said: “Truly I say to you, none will be saved unless they believe in my cross. But those who have believed in my cross, theirs is the Kingdom of God. Therefore, become seekers for death, just as the dead who seek for life, for that which they seek is revealed to them. And what is there to concern them? When you turn yourselves towards death, it will make known to you election. In truth I say to you, none of those who are afraid of death will be saved. For the Kingdom of God belongs to those who have put themselves to death. Become better than I; make yourselves like the son of the Holy Spirit.”
Then I questioned him: “Lord how may we prophesy to those who ask us to prophesy to them? For there are many who ask us and who look to us to hear an oracle from us.”
The Lord answered and said: “Do you not know that the head of prophecy was cut off with John?”
And I said: “Lord, it is not possible to remove the head of prophecy, is it?”
The Lord said to me: “When you come to know what ‘head’ is, and that prophecy issues from the head, then understand what is the meaning of ‘Its head was removed’. I first spoke with you in parables, and you did not understand. Now, in turn, I speak with you openly, and you do not perceive. But it is you who were to me a parable in parables and what is apparent in what are open.
“Be zealous to be saved without being urged. Rather, be ready on your own and, if possible, go before me. For thus the Father will love you.
“Become haters of hypocrisy and evil thought. For it is thought which gives birth to hypocrisy, but hypocrisy is far from the truth.
“Let not the Kingdom of Heaven wither away. For it is like a date palm shoot whose fruits poured down around it. It put forth leaves and, when they budded, they caused the productivity of the date palm to dry up. Thus it is also with the fruit which came from this single root; when the fruit was picked, fruits were collected by many harvesters. It would indeed be good if it were possible to produce these new plants now; for then you would find the Kingdom.
“Since I have been glorified in this manner before this time, why do you all restrain me when I am eager to go? You have constrained me to remain with you eighteen more days for the sake of the parables. It sufficed for some persons to pay attention to the teaching and understand ‘The Shepherds’ and ‘The Seed’ and ‘The Building’ and ‘The Lamps of the Virgins’ and ‘The Wage of the Workers’ and ‘The Double Drachma’ and ‘The Woman’.
“Become zealous about the Word. For the Word’s first condition is faith; the second is love; the third is works. Now from these comes life. For the Word is like a grain of wheat. When someone sowed it, he believed in it; and when it sprouted, he loved it, because he looked forward to many grains in the place of one; and when he worked it, he was saved, because he prepared it for food. Again he left some grains to sow. Thus it is also possible for you all to receive the Kingdom of Heaven: unless you receive it through knowledge, you will not be able to find it.
“Therefore I say to you, be sober. Do not go astray. And many times I have said to you all together – and also to you alone, James, I have said – ‘Be saved!’ And I have commanded you to follow me, and I have taught you the response in the presence of the rulers. Observe that I have descended, and I have spoken, and I have troubled myself, and I have received my crown, when I saved you. For I have descended to dwell with you in order that you also may dwell with me. And when I found that your houses had no ceilings over them, I dwelt in houses which would be able to receive me when I descended.
“Therefore, obey me, my brothers. Understand what the great light is. The Father does not need me. For a father does not need a son, but it is the son who needs the father. To him I am going, for the Father of the Son is not in need of you.
“Pay attention to the Word. Understand Knowledge. Love Life. And no one will persecute you, nor will any one oppress you, other than you yourselves.
“O you wretched! O you unfortunates! O you dissemblers of the truth! O you falsifiers of knowledge! O you sinners against the spirit! Do you even now dare to listen, when it behooved you to speak from the beginning? Do you even now dare to sleep, when it behooved you to be awake from the beginning, in order that the Kingdom of Heaven might receive you? In truth I say to you, it is easier for a holy one to sink into defilement, and for a man of light to sink into darkness, than for you to reign – or even not to reign!
“I have remembered your tears and your grief and your sorrow. They are far from us. Now, then, you who are outside the inheritance of the Father, weep where it behooves you and grieve and proclaim that which is good, since the Son is ascending appropriately. In truth I say to you, had it been to those who would listen to me that I was sent, and had it been with them that I was to speak, I would have never descended upon the earth. And now, then, be ashamed on account of them.
“Behold, I shall depart from you. I am going and I do not desire to remain with you any longer – just as you yourselves have not desired. Now, then, follow me quickly. Therefore I say to you, for your sake I have descended. You are the beloved; you are those who will become a cause of life for many. Beseech the Father. Implore God often, and he will give to you. Blessed is the one who has seen you with him when he is proclaimed among the angels and glorified among the saints. Yours is life! Rejoice and be glad as children of God. Keep his will in order that you may be saved. Take reproof from me and save yourselves. I intercede on your behalf with the Father, and he will forgive you much.”
And when we heard these things, we became elated, for we had been depressed on account of what we had said earlier. Now when he saw our rejoicing, he said: “Woe to you who are in want of an advocate! Woe to you who are in need of grace! Blessed are those who have spoken freely and have produced grace for themselves. Make yourselves like strangers; of what sort are they in the estimation of your city? Why are you troubled when you oust yourselves of your own accord and depart from your city? Why do you abandon your dwelling place of your own accord, readying it for those who desire to dwell in it? O you exiles and fugitives! Woe to you, because you will be caught! Or perhaps you imagine that the Father is a lover of humanity? Or that he is persuaded by prayers? Or that he is gracious to one on behalf of another? Or that he bears with one who seeks? For he knows the desire and also that which the flesh needs. Because it is not the flesh which yearns for the soul. For without the soul the body does not sin, just as the soul is not saved without the Spirit. But if the soul is saved when it is without evil, and if the spirit also is saved, then the body becomes sinless. For it is the spirit which animates the soul, but it is the body which kills it – that is, it is the soul which kills itself. Truly I say to you, the Father will not forgive the sin of the soul at all, nor the guilt of the flesh. For none of those who have worn the flesh will be saved. For do you imagine that many have found the Kingdom of Heaven? Blessed is the one who has seen himself as a fourth one in Heaven.”
When we heard these things, we became distressed. Now when he saw that we were distressed, he said: “This is why I say this to you, that you may know yourselves. For the Kingdom of Heaven is like an ear of grain which sprouted in a field. And when it ripened, it scattered its fruit and, in turn, filled the field with ears of grain for another year. You also: be zealous to reap for yourselves an ear of life, in order that you may be filled with the Kingdom.
“As long as I am with you, give heed to me and obey me. But when I am to depart from you, remember me. And remember me because I was with you without your knowing me. Blessed are those who have known me. Woe to those who have heard and have not believed! Blessed are those who have not seen but have had faith!
“And once again I persuade you. For I am revealed to you building a house which is very valuable to you, since you take shelter under it; in the same way it will be able to support the house of your neighbors when theirs is in danger of falling. In truth I say to you, woe to those on behalf of whom I was sent down to this place! Blessed are those who are to ascend to the Father. Again I reprove you. You who are, make yourselves like those who are not, in order that you may come to be with those who are not.
“Let not the Kingdom of Heaven become desolate among you. Do not become arrogant on account of the light which illumines. Rather, become to yourselves in this manner, as I am to you. For I have placed myself under the curse, in order that you may be saved”
And Peter answered to this and said: “Sometimes you urge us on to the Kingdom of Heaven, and other times you turn us away, Lord. Sometimes you persuade us and impel us to faith and promise us life, and other times you expel us from the Kingdom of Heaven.”
And the Lord answered and said to us: “I have given you faith many times. Moreover, I have revealed myself to you, James, and you have not known me. Again, now I see you rejoicing many times. And when you are elated over the promise of life, are you nevertheless glum? And are you distressed when you are taught about the Kingdom? But you through faith and knowledge have received life. Therefore, scorn rejection when you hear it, but, when you hear the promise, be the more glad. In truth I say to you, the one who will receive life and believe in the Kingdom will never leave it – not even if the Father desires to banish him!
“These things I shall say to you for the present. But now I shall ascend to the place from which I have come. But you, when I was eager to go, have driven me out, and, instead of your accompanying me, you have pursued me. But give heed to the glory which awaits me, and, having opened your hearts, listen to the hymns which await me up in heaven. For today I am obliged to take (my place) at the right hand of my Father. Now I have said my last word to you. I shall part from you. For a chariot of wind has taken me up, and from now on I shall strip myself in order that I may clothe myself. But give heed: blessed are those who have preached the Son before he descended, in order that, when I have come, I may ascend. Thrice-blessed are thos who were proclaimed by the Son before they came into being, in order that you may have a portion with them.”
When he said these things, he went away. And we knelt down, I and Peter, and gave thanks, and sent our hearts up to heaven. We heard with our ears and saw with our eyes the sound of wars and a trumpet call and a great commotion.
And when we passed beyond that place, we sent out minds up further. And we saw with our eyes and heard with our ears hymns and angelic praises and angelic jubilation. And heavenly majesties were hymning, and we ourselves were jubilant.
After this, we also desired to send our spirits above to the Majesty. And when we ascended, we were permitted neither to see nor to hear anything. For the rest of the disciples called to us and questioned us: “What is it that you have heard from the Master?” And, “What has he said to you?” And, “Where has he gone?”
And we answered them: “He has ascended.” And, “He has given us a pledge and has promised us all life and disclosed to us children who are to come after us, since he has bid us to love them, inasmuch as we will be saved for their sake.”
And when they heard, they believed the revelation, but were angry about those who would be born. Then I, not desiring to entice them to scandal, sent each one to another place. But I myself went up to Jerusalem, praying that I may obtain a portion with the beloved who are to be revealed.
And I pray that the beginning may come from you, for thus I can be saved. Because they will be enlightened through me, through my faith and through another’s which is better than mine, for I desire that mine become the lesser. Endeavor earnestly, therefore, to make yourself like them, and pray that you may obtain a portion with them. For apart from what I have recounted, the Savior did not disclose revelation to us. For their sake we proclaim, indeed, a portion with those for whom it was proclaimed, those whom the Lord has made his children.
From Ron Cameron, The Other Gospels (Westminster Press, Philadelphia, 1982), as quoted in Willis Barnstone, The Other Bible (Harper & Row, San Francisco, 1984).
Geheime Boek van Jacobus
[Jacobus] schrijft aan [de zoon Kerin]thos:
Vrede [zij met u uit] vrede,
[liefde uit] liefde,
[genade uit] genade,
[geloof] uit geloof,
leven uit het heilig leven.
Je vroeg me om jou een geheim boek, dat door de Heer aan Petrus en mij werd geopenbaard1, toe te zenden. Omdat ik je dat niet kan weigeren, maar ook niet met je kan spreken, [heb ik] het in Hebreeuwse lettertekens opgeschreven. Ik stuur het jou, aan jou alleen, omdat jij een dienaar van de verlossing van de heiligen bent. Wees uiterst zorgzaam en let erop dit geschrift niet aan velen door te geven, want de Verlosser wilde ze niet aan ons allemaal, zijn twaalf leerlingen, doorgeven. Gezegend echter zijn zij die verlost zullen worden door het geloof in deze woorden.2
Ik heb je tien maanden geleden ook een geheim(boek), dat de Verlosser aan mij geopenbaard had, toegezonden.3 Beschouw het op de wijze zoals het aan mij, Jacobus, is geopenbaard. Dat boek echter, [dat ook voor jou en] de jouwen is geopenbaard, heb ik [ zelf nog niet helemaal begrepen. Doe dus moeite] om het te begrijpen en zoek [naar de zin ervan]. Zo [zul je de] verlossing [bereiken], waarna je deze op [jouw beurt] weer zult [openbaren].
[Toen nu] de twaalf leerlingen allen bij elkaar zaten en in hun herinnering opriepen wat de Verlosser tot elk van hen, hetzij in het geheim, hetzij openlijk had gezegd, en dat in boeken neerschreven – ook ik schreef in mijn [boek] wat daarin staat – zie, daar verscheen de Verlosser; [voor het eerst] sinds hij van [ons] was vertrokken (en) [wij] op hem [gewacht hadden]. Dat vijfhonderdenvijftig dagen nadat hij uit de dood opgestaan.
Wij zeiden tegen hem: ‘Bent u vertrokken zich van ons verwijderd?’
Maar Jezus antwoordde en zei: ‘Nee, maar ik zal gaan naar de plaats waar ik vandaan gekomen ben. Als jullie met mij mee willen komen, kom dan!’
Zij antwoordden allen en zeiden: ‘Als u ons maant komen wij!’ ‘
Hij zei: ‘Waarlijk, ik zeg jullie: niemand zal het Koninkrijk der Hemelen enkel en alleen op mijn verzoek binnentreden, doch alleen als hij zelf vervuld is. Laat Jacobus en Petrus bij mij komen, opdat ik hen vol kan maken.’4
En toen hij deze twee geroepen had, nam hij ze terzijde (en) verzocht de rest door te gaan met hun bezigheden.
De Verlosser sprak tot hen beiden:
‘Jullie hebben barmhartigheid ontvangen[ … ]
[er ontbreken hier ca. 6 regels]
[ … ] … en zij hebben het niet begrepen.
Verlangen jullie er dan niet naar vervuld te worden?
Jullie hart is (nog) dronken!
Willen jullie dan niet nuchter worden?
Schaam je erover dat ik wakker ben en jullie slapen.
Vergeet nooit dat jullie de Zoon des Mensen hebt gezien
en met hem persoonlijk hebt gesproken
en naar hem persoonlijk hebt geluisterd.
Wee degenen
die de Zoon des Mensen hebben gezien;
gezegend zijn zij
die de Zoon des Mensen niet hebben gezien,
die niet met hem samen waren,
die niet met hem hebben gesproken en
die niets van hem hebben gehoord.5
Aan jullie is (echter) het leven!
Want denk eraan:
hij heeft jullie genezen toen jullie ziek waren,
opdat jullie zouden regeren.
Wee degenen
die van hun ziekte tot stilstand kwamen!
Want zij zullen weer in hun ziekte terugvallen.
Gezegend ·zijn zij die ziek zijn geweest
maar die de stilstand gekend hebben
voordat zij ziek werden.
Aan jullie behoort het rijk Gods.
Daarom zeg ik jullie:
wordt geheel vervuld
en laat geen leegte in je blijven!
Want wie binnendringt,
zal de spot met je kunnen drijven.’
Daarop antwoordde Petrus: ‘Zie, driemaal heeft u ons gezegd: wordt [vervuld! Maar] wij zijn al vol!’6
De [Verlosser antwoordde]’en sprak:
‘[Hierom heb ik tot jullie] gezegd [“word vervuld”
opdat] jullie [niet tekort zullen komen].
Want [ zij die tekort komen,
zullen] niet [ verlost kunnen worden].
Want het is goed om vervuld te zijn
en slecht om tekort te komen.
Zoals het omgekeerd ook goed is
dat je je tekort beseft
en slecht dat je je in plaats daarvan vervuld waant.
Want als de vervulling niet toeneemt
en het tekort niet afneemt,
zal het tekort gevuld worden,
maar de vervulling niet tot volkomenheid leiden.
Daarom zul je tekort komen
zolang het mogelijk is om je vol te maken
en je je vervullen zolang het mogelijk is tekort te komen;
teneinde er je voordeel [ mee te doen].
Word daarom vervuld van de Geest!
Maar neem af in verstandelijk redeneren.
Want de rede is ziel;
ook zij is psychisch.’7
Maar ik antwoordde en zei tot hem: ‘Heer, wij kunnen u gehoorzamen als u dat wenst. Zo hebben wij onze vaders en moeders en onze dorpen verlaten en zijn u gevolgd. Maak dat wij niet verzocht worden door de duivel, de boze.’
De Heer antwoordde en zei: ‘Wat is jullie verdienste als je de wil van de Vader vervult? Als die jou door hem als een gave geschonken wordt, kan je dan door de Satan in verzoeking worden gebracht?
Als je door de Satan wordt verdrukt en achtervolgd maar je vervult Zijn wil (van de Vader), dan [zeg] ik je: Hij zal je liefhebben en Hij zal je gelijk maken aan mij en Hij zal ervan uitgaan dat je, volgens zijn ‘voorzienigheid, middels je eigen keuze [geliefd] geworden bent.
Wil je dus nu ophouden het vlees te beminnen en het lijden te vrezen?
Of weten jullie nog niet, dat je eerst beschimpt moet worden en ten onrechte aangeklaagd en nog in de gevangenis moet worden opgesloten en onrechtmatig veroordeeld en zonder reden gekruisigd schandelijk8 begraven moet worden zoals ik dat ik dat zelf (werd) door het boze?
Wagen jullie het om het vlees te ontzien, terwijl jullie geest door een beschermende muur is omgeven? Als jullie bedenken hoe lang de wereld bestond vóór jullie, en hoe lang hij zal bestaan na jullie, dan zullen jullie ervaren dat je leven is als een enkele dag en je lijden als een enkel uur. Want het goede zal de wereld niet (vanzelf) binnenkomen. Veracht daarom de dood en denk na over het leven. Gedenk mijn kruis en mijn dood en je zult leven!’
Maar ik antwoordde en zei tot hem: ‘Heer, spreek tot ons niet over kruis en dood, want zij zijn ver van u.’
De Heer antwoordde en zei: ‘Waarlijk, ik zeg jullie: niemand zal verlost worden als hij niet in mijn kruis [gelooft]. Maar aan wie in mijn kruis hebben geloofd is het Koninkrijk van God.
Ga daarom op zoek naar de dood,9 zoals de doden het leven zoeken; want waarnaar zij zoeken zal hun worden geopenbaard. Wat is er om verontrust over te zijn? Als jullie de dood onderzoeken, zal deze je de uitverkiezing Ieren. Want ik zeg jullie: niemand die de dood vreest zal verlost worden. Want het Koninkrijk Gods behoort toe aan hen die zichzelf de dood aandoen.
Wordt beter dan ik en maak je gelijk aan de zoon van de Heilige Geest!’
Toen vroeg ik hem: ‘Heer,, hoe zullen wij kunnen profeteren aan hen die ons om voorspellingen vragen? Want er zijn er velen die naar ons opzien en orakelen van ons verwachten?’
De Heer antwoordde en zei: ‘Weet je niet dat het hoofd der profetie met Johannes (de Doper) werd afgeslagen?’
Maar ik vroeg: ‘Heer, is het dan mogelijk om het hoofd der profetie af te slaan?’
De Heer zei tot mij: ‘Wanneer je erachter komt wat “hoofd” betekent en tevens dat de profetie voortkomt uit het hoofd, dan begrijp je ook de betekenis van “zijn hoofd werd afgeslagen”10 In het begin heb ik tot jullie in gelijkenissen gesproken en jullie hebben dat niet verstaan. Nu spreek ik openlijk tot jullie en jullie begrijpen het nog steeds niet. Toch waren jullie het die mij dienden als gelijkenis onder de gelijkenissen en als zichtbaar (voorbeeld) voor het openlijk (onderricht).
Haast je om verlost te worden zonder daartoe verzocht te worden! Wees in plaats daarvan uit eigener beweging gretig en kom zo mogelijk vóór mij aan; dan zal de Vader je beminnen.
Haat huichelarij en slechte gedachten; want het is de gedachte die huichelarij doet ontstaan; maar huichelarij is ver van de waarheid.
Laat het Koninkrijk der Hemelen niet verwelken; want het is als een twijg van een dadelpalm, waarvan de vruchten rondom zijn afgevallen. Ze bracht bladeren voort en toen die volgroeid waren, deden zij de kern verdrogen. Zo gaat het ook met de vrucht, die uit die ene wortel is voortgekomen. Toen zij geplant was bracht ze met veel moeite vruchten voort. Het zou alleszins goed zijn – als het nu mogelijk was – om zonder dat voor jezelf nieuwe planten voort te brengen.11
Waarom houden jullie mij, die al op deze wijze verheerlijkt is, tegen; terwijl ik gehaast ben om te gaan? Want na het [lijd]en hebbèn jullie me nog achttien dagen gedwongen bij jullie te blijven vanwege de gelijkenissen. Het was voor de mensen voldoende de leringen te horen en te begrijpen, (zoals die over) “De schaapherders” en “Het zaad” en “Het bouwwerk” en “De lampen van de maagden” en “Het loon van de werkers” en “De penningen en de vrouw”.
(Maar wat jullie betreft:) Beijver je over de zin12 (ervan)!
Want wat het woord betreft:
het eerste deel is geloof,
het tweede is barmhartigheid
en het derde zijn de werken.
Van daaruit komt het leven. Want het woord is als een graankorrel: toen iemand haar gezaaid had, geloofde hij erin; en toen ze opgekomen was, hield hij ervan, omdat hij vele graankorrels zag in plaats van één; en toen hij het werk volbracht had, was hij verlost, omdat hij er voedsel van had bereid en (ook) nog iets had overgelaten om te zaaien. Zo kunnen ook jullie het Koninkrijk der Hemelen ontvangen. Als je hey niet door gnosis verkrijgt, zul je het niet kunnen vinden.13
Daarom zeg ik jullie: wees nuchter! Laat je niet misleiden! Vele malen heb ik tegen jullie allemaal gezegd – en ook tegen jou alleen, Jacobus-: verlos je! En ik heb je verzocht om mij na te volgen en ik heb je geleerd hoe je je moest opstellen tegenover de machten. Zie hoe ik ben neergedaald en heb gesproken en beproevingen ondergaan en hoe ik mijn kroon heb gedragen, om jullie daardoor te verlossen. Want ik daalde af om bij jullie te zijn. Opdat jullie ook bij mij zouden kunnen zijn. Toen ik jullie huizen zonder dak vond heb ik, bij mijn afdaling, mijn intrek genomen in die huizen, die mij konden ontvangen.
Heb daarom vertrouwen in mij, mijn broeders. Begrijp wat het grote licht is. De Vader heeft mij niet nodig, want een vader heeft geen zoon nodig; maar het is de zoon die de vader nodig heeft en het is naar hem dat ik op weg ga. Want de Vader van de zoon heeft (ook) jullie niet nodig.
Luister naar het woord!
Versta de gnosis!
Bemin het leven.
Niemand zal jullie achtervolgen
en niemand zal jullie kwellen,
anders dan jullie zelf!
O, jullie stakkers en ongelukkigen, en veinzers van de waarheid, en vervalsers van de gnosis en zondaren tegen de geest! Kunnen jullie het nog verdragen om te luisteren, terwijl het je zou betamen om van het begin af te spreken? Kunnen jullie het verdragen om te slapen, terwijl het je zou betamen om van het begin af te waken, zodat het Koninkrijk der Hemelen je zou kunnen ontvangen? Waarlijk, ik zeg jullie: het is gemakkelijker voor een zuivere om bezoedeld te worden en voor een verlichte om in duisternis te vervallen, dan voor jullie om al dan niet tot heerschappij ( over jullie zelf) te komen.
Ik herinner mij jullie tranen en ju{lie rouw en jullie angst; die liggen ver achter ons. Maar, jullie die (nog steeds) buiten de erfenis van de Vader staan, ween en treur waar het nodig is! En verkondig de goede boodschap zodat de zoon op kan stijgen als hij dat wil! Waarlijk, ik zeg jullie: als ik gezonden zou zijn naar hen die naar mij luisteren en als ik met hen gesproken had, zou ik nooit omlaag naar de aarde zijn gekomen.
Schamen jullie je dus voor jezelf!
Zie, ik zal me van jullie verwijderen
en heengaan.
Ik zal niet langer bij jullie blijven,
zoals jullie dat zelf ook niet gewild hebben.
Volg mij dus snel na.
Daarom zeg ik tot jullie:
Voor jullie ben ik omlaag gekomen.
Jullie zijn de geliefden.
Jullie zijn het die aan velen
reden tot leven zult geven.
Roep de Vader aan!
Zend vaak je smeekbeden op naar God
en Hij zal je verhoren!
Gezegend is hij die jullie bij Hem gezien heeft.
Die zal verkondigd worden onder de engelen
en verheerlijkt onder de heiligen.
Aan jullie behoort het leven!
Verheug je
en wees blij als kinderen Gods.
Doe [de] wil (van de Vader)
opdat je verlost moge worden!
Laat je door mij terechtwijzen;
zo zullen jullie jezelf verlossen.
Ik ben jullie voorspraak bij de Vader14
en Hij zal jullie veel vergeven.’
En toen wij dit hoorden werden wij blij. Want we waren bedroefd geworden over dat wat hij daarvoor gezegd had.
Maar toen hij zag dat wij ons verheugden zei hij: ‘Wee jullie, die een pleitbezorger nodig hebben. Wee jullie, die genade behoeven. Gezegend zijn zij die vrijuit gesproken hebben en voor zichzelf genade verwierven. Vergelijk jullie met vreemden; hoe leven die ten aanzien van de stad? Waarom zijn jullie verontrust, als je jezelf uit eigen beweging verdrijft en je van je stad verwijdert? Waarom verlaat je (anders) uit eigen beweging je woning en laat die over aan hen die daar in willen verblijven?
O, bannelingen15 en vluchters. Wee jullie, men zal jullie gevangennemen. Of denken jullie wellicht dat de Vader, die de mensheid liefheeft, zich door gebeden Iaat overhalen, of dat hij iemand genade schenkt omwille van een ander of dat hij iemand verhoort (die hem iets materieels) vraagt? Hij kent toch de wil en dat waaraan het vlees behoefte heeft. Want dat is niet hetzelfde als wat de ziel begeert. Want zonder de ziel zondigt het lichaam niet, zoals de ziel niet zonder de geest verlost kan worden. Maar als de ziel verlost wordt van het slechte, en zo ook de geest verlost, dan wordt het lichaam vrij van zonde. Want het is de geest die de ziel levend maakt en het lichaam dat haar doodt. Dat wil zeggen: zij doodt zichzelf.
Waarlijk, ik zeg jullie: Hij zal de zonde van geen ziel vergeven, noch de schuld van het vlees, want niemand die alleen het vlees gedragen heeft16 zal verlost worden. Of denken jullie dat velen het Koninkrijk der Hemelen gevonden hebben? Gezegend is hij die zichzelf als “vierde” in de hemel heeft gezien.’
Toen wij deze. woorden hoorden waren wij bedrukt. Maar toen hij zag dat wij bedroefd waren, zei hij: ‘Ik zeg jullie dit opdat je jezelf mag kennen. Want het Koninkrijk der Hemelen is als een korenaar die opgekomen is op het veld. Toen ze rijp was strooide ze haar vruchten uit en vulde het veld weer met aren voor een volgend jaar. Haast jullie dus om een levenbrengende aar te plukken voor jezelf, opdat jullie vervuld mogen worden met het Koninkrijk!
Zolang ik nog bij jullie ben,
let dan op mij en luister naar me.
En als ik jullie verlaat,
houd mij dan in je herinnering.
Herinner je mij zoals ik bij jullie was
en zoals jullie mij gekend hebben.
Gezegend zijn zij die mij hebben gekend;
wee hen die gehoord hebben en niet hebben geloofd.
Gezegend zijn zij, die niet hebben gezien,
maar toch hebben geloofd.
Nogmaals doe ik [een beroep] op jullie. Want ik openbaar mij aan jullie en bouw daarmee aan een huis dat voor jullie van groot nut zal zijn. Je zult er (niet alleen) beschutting in vinden, het zal bovendien nog tot steun dienen voor het huis van de buren als dat dreigt in te storten. Waarlijk, ik zeg jullie: wee hen, omwille van wie ik naar deze plaats omlaag gezonden ben; gezegend zijn zij, die opstijgen naar hun Vader. Nogmaals, ik vermaan jullie die (hier) zijn: maak je gelijk aan hen die niet zijn, opdat je je met hen mag verenigen.
Laat het Koninkrijk der Hemelen in jullie zelf met tot een woestijn worden. Wees niet hoogmoedig vanwege het verlichtende licht, maar wees voor elkaar zoals ik (was) voor jullie! Voor jullie heb ik mij onder de vloek gesteld, opdat jullie verlost mochten worden.
Maar Petrus antwoordde op deze woorden en zei: ‘Soms nodigt u ons in het Koninkrijk der Hemelen en dan weer wijst u ons af, Heer. Soms overreedt u ons en trekt ons naar het geloof en belooft ons het leven en dan weer stoot u ons uit het Koninkrijk der Hemelen terug!’17
Maar de Heer antwoordde en sprak tot ons: ‘Ik heb jullie vele malen het geloof gegeven. Bovendien heb ik mij aan jou, Jacobus geopenbaard, en jullie hebben mij niet gekend. Nu zie ik weer dat jullie je menigmaal verheugen, en als jullie opgetogen zijn over de belofte van leven, dan zijn jullie tegelijkertijd bedroefd en treurig om wat je leert over het Koninkrijk. Maar jullie hebben door geloof en gnosis leven ontvangen. Veracht dus de verwerping als je daarvan hoort, maar verheug je des te meer als je hoort over de belofte. Waarlijk ik zeg jullie: hij die het leven zal ontvangen en vertrouwen op het Koninkrijk, hem zal dit nooit meer ontglippen, zelfs niet als de Vader hem (bij wijze van spreken) zou verjagen.
Dit is tot zover wat ik jullie te zeggen heb. Nu zal ik echter opstijgen naar de plaats waar ik vandaan gekomen ben. Want jullie hebben me, toen ik mij haastte te gaan, verworpen en in plaats van mij te vergezellen, hebben jullie mij vervolgd.
Schenk aandacht aan de heerlijkheid die mij wacht, en als jullie je harten naar boven hebben geopend, luister dan naar de hymnen in de hemelen. Want vandaag moet ik (mijn plaats) aan de rechterhand van mijn Vader innemen.
Ik heb tot jullie mijn laatste woord gesproken en ik zal me nu van jullie losmaken. Want een geestelijk voertuig is bezig mij omhoog te trekken. Nu begin ik mij te ontkleden om mij weer te bekleden.18
Maar let op: gezegend zijn zij die het evangelie van de zoon verkondigd hebben vóór zijn nederdaling, zodat ik, toen ik gekomen was, weer op zou kunnen stijgen. Drievoudig gezegend zijn zij, die door de zoon werden aangekondigd voordat zij er waren; moge jullie daar deel aan hebben!’
Toen hij deze woorden gesproken had, ging hij heen. Maar wij knielden, Petrus en ik, en dankten en zonden onze harten omhoog ten hemel. We hoorden met onze oren en zagen met onze ogen het rumoer van oorlogen en trompetgeschal en een hevig tumult.
En toen wij van deze plaats verder naar boven reikten zonden wij ons bewustzijn verder omhoog. En we zagen met onze ogen en hoorden met onze oren hymnen en zegeningen en gejubel van engelen. En hemelse machten zongen lofliederen en ook wij jubelden mee. Hierna wilden wij onze geest naar de Majesteit omhoog zenden. Maar toen wij nog hoger rezen mochten wij niets meer zien of horen, want de andere leerlingen riepen ons en vroegen ons: ‘Wat hebben jullie van de Meester gehoord? En wat heeft hij tegen jullie gezegd? En waar is hij heen gegaan?’
En wij antwoordden hun: ‘Hij is opgestegen en hij heeft ons de rechterhand gegeven19 en ons allen het leven beloofd, en ons ook over de kinderen, die na ons zullen komen, geopenbaard. En daarbij heeft hij ons verzocht hen vooral lief te hebben, daar wij hunnentwege [verlost zouden] worden.’
En toen zij dit hoorden geloofden ze weliswaar in de openbaring, maar toonden zich misnoegd over hen die nog geboren moesten worden.20 En omdat ik hun wrevel niet wenste op te wekken, zond ik ze ieder naar een andere plaats. Zelf echter ging ik naar Jeruzalem21 , biddende dat ik deel zou mogen uitmaken van de geliefden, die nog zouden verschijnen.
Ik bid nu, dat met jou het begin is gemaakt. Want ik kan verlost worden in de mate dat zij door mij verlicht zullen worden; door mijn geloof – en door een ander geloof dat beter is dan het mijne, want ik zou willen dat het mijne het mindere is. Streef er dus ernstig naar om jezelf aan hen gelijk te maken en bid dat je onder hen je deel mag hebben. Want buiten dat, wat ik je geschreven heb, heeft de Verlosser ons geen andere openbaringen meegedeeld. Wij zullen daarvan verkondigen aan hen voor wie de verkondiging geldt; dat zijn zij, die de Heer tot zijn kinderen heeft gemaakt.
Aantekeningen
1 Duidelijk is hier het onderscheid in het bewustzijn van de diverse leerlingen van Jezus geschetst. In sommige geschriften is Johannes de leerling die het verst gevorderd is, in andere Thomas, soms ook Petrus. In het Gesprek met de Verlosser (NHC 111.5) zijn het Judas Thomas, Mattheüs en Maria Magdalena, hier zijn het Jacobus en Petrus.
2 Letterlijk: leer.
3 Het eerder aan Jacobus geopenbaarde boek is, als het inderdaad geschreven is, niet bewaard gebleven. Het is zeer onwaarschijnlijk dat hiermee een van de Openbaringen van Jacobus (NHC V.3 en 4), die we verderop in dit boek aantreffen, bedoeld wordt. Daarvoor verschillen ze te veel in stijl en opbouw.
4 De kerkvader Tertullianus vermeldt in De Baptismo (20.2) het Jezuswoord: ‘Niemand kan het Koninkrijk der hemelen binnengaan die niet verzocht is.’
5 Het lijkt een tegenstrijdigheid: ‘Wee degenen die de Zoon des Mensen hebben gezien’. Waarschijnlijk wordt hiermee bedoeld: Het legt een grote claim op hen; een heilige plicht. Voor diegenen die hem niet gezien hebben ligt de zaak (nog) gemakkelijker.
6 Petrus denkt dat hij er al is. Hij redeneert nog te veel en ademt nog onvoldoende geest uit. Daarom moet hij zich vullen.
7 De ziel staat voor de gemoedstoestanden, de emoties, de hartstochten, maar ook het denken en dus ook voor het redeneren en de rede.
8 Rouleau geeft hier: ‘zonder reukwerk’.
9 Bedoeld: de dood van het ego, het kleine zelf.
10 Het hoofd staat voor het verstandelijke, het redeneren. Profetieën werden gedaan om het denken en weten een bepaalde richting te geven. Jezus bracht de Liefde. En vanuit die Liefde, die de wijsheid en het denken in zich draagt, zijn voorspellingen niet meer nodig. De vervulling is nabij.
11 De vertaling is hier moeilijk en blijft onbevredigend. Wij hebben hier Rouleau gevolgd. Malinine, Kirchner en Williams geven na’nieuwe planten voort’ te brengen’: ‘(dan) zouden jullie het vinden.’
12 Letterlijk: logos.
13 Ook in het Evangelie van Thomas (NHC 11.2) wordt gnosis, kennis (van het Zelf) als voorwaarde gesteld om het Koninkrijk te betreden:
‘… het Koninkrijk . binnenin jullie en buiten jullie.
Als jullie jezelf kennen,
zullen jullie ook gekend worden
en zullen jullie weten
dat jullie zonen van de levende Vader zijn,
Maar als jullie jezelf niet kennen
dan zullen jullie in armoede zijn;
dan zijn jullie de armoede.
14 ‘Ik ben jullie voorspraak bij de Vader lijkt in tegenstelling met ‘Niemand zal het Koninkrijk der Hemelen enkel en alleen op mijn verzoek binnentreden’; De leerlingen moeten het zelf doen; er is geen automatische uitverkiezing. Als ze echter de juiste weg bewandelen zullen ze tot Christus-bewustzijn kunnen komen;_ dat is de zogenaamde ‘voorspraak’. Zie ook aantekening 4. 15 Kirchner geeft hier: ‘uitverkorenen’.
16 Met ‘wie alleen het vlees gedragen heeft’ wordt bedoeld: wie alleen met stoffelijke, materiële zaken bezig is geweest.
17 Petrus begrijpt het niet helemaal en Jezus legt uit dat, zodra menselijke verlangens in vervulling gaan, de leerlingen zo verheugd zijn (over de belofte van leven) en zich daardoor zo sterk richten op het stoffelijke, dat de gedachten aan het Koninkrijk de (aardse) pret lijken te bederven (ze worden er treurig van). Met de belofte tot leven wordt een veel ruimere belofte bedoeld, ‘die echter door de leerlingen zelf ingelost dient te worden.
18 Hier is sprake van een symboliek (de kleren of gewaden) die we in veel oudchristelijke en gnostische geschriften tegenkomen (bijvoorbeeld in het Evangelie van Thomas (NHC Il.2 – logion 37) en het Evangelie van de Egyptenaren (Clemens van Alexandrië, Stromata IIl.13.92.2). Het zich ontdoen ( ontkleden) van het lichaam en de aankleefsels van de ziel lijkt een voorwaarde om de gereinigd ziel te kunnen bekleden met licht.
19 Kirchner geeft: ‘een belofte gedaan’
20 De andere leerlingen zijn ontstemd omdat Jezus gesproken heeft ovèr hen die na hen komen; zij voelen zich miskend.
21 Hier wordt bedoeld op de plaats die Jacobus als leider van de gemeente in Jeruzalem zo gaan innemen.
Slavenburg, Jacob, Glaudemans, Willem, De Nag Hammadigeschriften. Een integrale vertaling van alle teksten uit de Nag Hammadi Codices en de Berlijnse Codex, Deventer 2017, (Ankh Hermes), pag. 60-73
«Der Brief des Jakobus», in einem anderen Buch aus dem Fund von Nag Hammadi entdeckt, berichtet davon, Jesu Bruder Jakobus sei gebeten worden,
dir eine Geheimlehre [griechisch apokryphon zu übermitteln, mir [samt] Petrus durch den Herrn offenbart worden ist. Ich vermochte nun nicht, dich abzuweisen, noch auch mit dir zu reden, so [habe ichJ sie in hebräischer Schrift [aufgeschrieben]. Ich übermittle sie dir (und) zwar dir allein.
Jakobus fährt fort: «Ich habe dir aber vor zehn Monaten eine andere · Geheimlehre übermittelt, die mir der Erlöser offenbart hatte. » Der Verfasser dieser Offenbarung, der als Jakobus auftritt, erzählt, dass die Jünger nach Jesu Tod anfingen aufzuschreiben, was sie ihn hatten lehren hören. Einige schrieben «offene», andere «geheime» Bücher wie dieses:
[Als] aber alle zwölf Jünger zugleich beisammen sassen und als sie sich an das erinnerten was der Erlöser einem jeden von ihnen gesagt hatte – sei es im Verborgenen, sei es öffentlich -, und als sie es zu Büchern [ordneten], schrieb ich, was in [jener (Geheimlehre)] steht.33
«Siehe», fährt Jakobus fort, «da erschien der Erlöser- [nachdem] er von [uns] gegangen war und [wir] auf ihn gewartet hatten.» Hier greift der Verfasser ganz bewusst etwas auf, was viele Christen glauben, die die neutestamentliche Apostelgeschichte gelesen haben – und stellt es in Frage. In der Apostelgeschichte heisst es, Jesus sei nach seinem Tod seinen Jüngern als Auferstandener erschienen und habe mit ihnen vierzig Tage lang gesprochen, dann sei er körperlich in den Himmel aufgestiegen: «Eine Wolke nahm ihn auf vor ihren Augen. Und sie sahen ihm nach, wie er gen Himmel fuhr.» (Apg 1,9 f.) Traditionell gehen die Christen davon aus, dass von nun an nur ein indirekter Zugang zu Jesus möglich war: durch die «apostolische Überlieferung», jene mündlichen und schriftlichen Berichte, die die Apostel denen hinterliessen, die zu spät geboren wurden, um direkt mit Jesus zu sprechen.
Dem «Brief des Jakobus» zufolge glaubten auch «die zwölf Jünger», die aufschrieben, was Jesus ihnen gesagt hatte, dass der direkte Zugang zu Jesus versperrt sei, nachdem er sie verlassen habe. Der Verfasser des Offenbarungsbuchs hingegen stellt diese Annahme in Frage, wenn er die Eröffnungsszene eineinhalb Jahre nach Jesu· Tod ansetzt und schreibt, dass die Jünger erschraken, als sie plötzlich Jesus in ihrer Mitte sahen. Statt ihn voll Freude zu begrüssen, steilten sie ihm zunächst ungläubig Fragen: Es konnte und durfte nicht sein, dass «der Erlöser erschien [ … ], und zwar 550 Tage nachdem er von den Toten auferstanden war. Wir sagten zu ihm: “Bist du weggegangen oder hast du dich von uns entfernt!». Zu ihrer Überraschung sagt Jesus, er habe sie weder verlassen, noch habe er die Verbindung zu ihnen abgebrochen. «Jesus aber sagte: “Nein, aber ich werde weggehen zu dem Ort, von dem ich gekommen bin. Wenn ihr mit mir kommen wollt, so kommt!”34 Als sie zögern, drängt Jesus sie, die Aufforderung anzunehmen, mit ihm zu sprechen. Dann nimmt er Jakobus und Petrus beiseite, offensichtlich weil er sie für aufgeschlossener hält als die anderen, und bietet ihnen an, sie «aufzuklären».
Somit fordert der «Brief des Jakobus» seine Zuhörer auf und ermuntert sie, nach weiteren Offenbarungen zu streben. Und er zeigt Jesus, der sie lehrt, wie das geschehen könnte. Als Erstes sagt Jesus zu Petrus und Jakobus, er sei nicht nur während seines irdischen Lebens zu ihnen gekommen; er komme auch jetzt zu denen, die für ihn offen seien:
Ich bin nämlich herabgekommen, um bei euch zu wohnen, damit auch ihr bei mir wohnen könnt. Und als ich fand, dass eure Häuser kein Dach hatten, wohnte ich, als ich herab kam, in den Häusern, die mich aufnehmen konnten.»35
Wer also bereit sei, könne lernen, in einen «Dialog mit dem auferstandenen Jesus» zu treten. In einem ersten Schritt drängt Jesus sie zur Erkenntnis dessen, was er bereits gelehrt hatte. Ungeduldig fordert er Petrus und Jakobus auf, sich die Gleichnisse vom «Säen», von den «Lampen der Jungfrauen», «dem Lohn der Arbeiter» und «den Döppeldrachmen und der Frau» in Erinnerung zu rufen Gleichnisse, die aus dem Matthäus- und Lukasevangelium bekannt sind. Jesus verspricht ihnen, wenn sie den Sinn dieser Gleichnisse verstünden, würden sie erkennen, dass das Reich Gottes nicht erst am Ende der Zeit komme, sondern bereits hier und jetzt erfahrbar sei. Wer das verstehen wolle, müsse Gott durch innere, intuitive Erkenntnis erfahren: « Wenn ihr dieses nicht durch Erkenntnis (Gnosis) empfangt, könnt ihr es [das Reich] nicht finden.» Petrus und Jakobus müssten ihm nicht nur nachfolgen, sondern ihn sogar übertrumpfen: «Werdet besser als ich und gleicht (so) dem Sohn des Heiligen Geistes!»36 Am Ende lehrt Jesus sie, wie sie beten sollen, um Herz, Verstand und schliesslich auch den Geist in den Himmel zu erheben. Wir aber, so fährt Jakobus fort,
knieten nieder; ich und Petrus, und wir dankten. Und wir sandten unser Herz hinauf zu den Himmeln und hörten mit unseren Ohren und sahen mit unseren Augen das Geschrei von Kriegen und Trompetenklang und grosse Unruhe. Und als wir { … } von jenem Ort weg hinauf gelangten, sandten wir unseren Verstand (Nous) noch weiter hinauf. Und wir sahen mit unseren Augen und hörten mit unseren Ohren Lobgesänge und Preislieder der Engel und Jubel von Engeln und himmlischen Grössen. Sie lobsangen, und auch wir jubelten. Danach wollten wir auch unseren Geist nach oben senden, hinauf zur Grösse.37
Hier spielt der «Brief des Jakobus» offenkundig auf Praktiken an, die nicht im Einzelnen dargelegt werden: auf Traditionen eines spirituellen Aufstiegs, die, wie wir sehen werden, verschiedene religiöse Gruppen ihre Mitglieder lehrten.38
Der «Brief des Jakobus» und mehrere in Nag Hammadi gefundene Texte sind «Dialoge» mit Jesus oder mit einem anderen göttlichen Offenbarer.39 Im Zuge. der wissenschaftlichen Herausgabe des Dialogs des Erlösers – eines Zwiegesprächs zwischen dem auferstandenen Jesus und dreien -seiner engsten Jünger (Matthäus, Maria Magdalena und Judas) – stellte unser Kollege und Mentor Professor Helmut Koester, eine Schlüsselfrage: Aus welchem Grund hat jemand solche Dialoge schriftlich festgehalten? Wir vermuteten, dass Christen damals wie vielfach auch heute noch im Bemühen, Jesu Lehre zu verstehen, sich selbst an die Stelle der ersten Jünger Jesu versetzten. Einige versuchten durch Gebet und Meditation in einen «Dialog mit dem Erlöser» zu treten und zu fragen, was bestimmte Aussprüche und Gleichnisse bedeuteten. Der Dialog des Erlösers lässt darauf schliessen, dass sie auch untereinander diskutierten, eingedenk Jesu Ausspruch: «Wo zwei oder drei versammelt sind in meinem Namen, da bin ich mitten unter ihnen.» (Mt 18,20) Neue Erkenntnisse erhielten sie in Form göttlicher Offenbarungen, die sie niederschrieben Das, was sie durch Gebet, Nachdenken und Diskussion erfahren hatten, betrachteten sie als Teil eines fortlaufenden «Dialogs mit de erstandenen Jesus».
Der. «Brief des Jakobus», das Apokryphon des Johannes und der Dialog des Erlösers zeigen auch, wie man zu einer Offenbarung gelangen kann. Gebete sind bei allen diesen “Offenbarungen» unabdingbar. Dem “Brief des Jakobus» voraus geht im gleichen Codex als Vorsatzblatt das um Erleuchtung flehende Gebet des Apostels Paulus, in dem Paulusworte anklingen:
Du bist [mein] Verstand (Nous), bring mich hervor!
Du bist meine Schatzkammer, öffne (dich) mir!
Du bist meine Fülle (Pleroma), nimm mich bei dir auf ! [ … ] Gewähre, was kein(es) Engels Auge [gesehen] und kein(es) Archonten Ohr gehört hat
und was in kein(es) Menschen Herz gelegt ist.40
Pagels, Elaine, Apokalypse. Das letzte Buch aus der Bibel wird entschlüsselt, München 2014 (Deutscher Taschenbuch Verlag), Pag. 89-93
mystiek & filosofie 